Bogacz i wieśniak
Den rike mannen og bonden
Dawno, dawno temu, za górami, na środku ogromnej pustyni, leżało sobie arabskie miasteczko. W miasteczku były tysiące ciasnych uliczek i alejek, a w centrum miasteczka był duży, gwarny bazar. Na targu było mnóstwo kolorowych straganów, można było na nich kupić wszystko, czego tylko dusza zapragnie.
For lenge siden, langt borte, midt i en stor ørken, lå det en liten arabisk by. I byen var det tusenvis av trange gater og smug, og midt i byen lå det en stor basar som var full av liv. På basaren var det mange fargerike butikker der man kunne finne alt mellom himmel og jord.
Właśnie tam, pośród tłumu ludzi, szedł sobie bogacz odziany w piękne i drogie szaty i ozdoby. Miał na sobie długi płaszcz z chińskiego jedwabiu, złoty łańcuch z Persji, a na palcu brylantowy pierścień prosto z Indii.
Nagle bogacz wypatrzył w tłumie ubogiego wieśniaka. Ten miał na sobie ubłocone i dziurawe ubrania, a na plecach dźwigał ciężki tobołek z uzbieranym chrustem na opał. Żeby go unieść, musiał iść zgięty w pół pod jego ciężarem, nie widząc nadchodzących z naprzeciwka przechodniów. I właśnie dlatego, żeby na kogoś nie wpaść, wykrzykiwał te słowa: „Uwaga! Z drogi śledzie! Z drogi!” A ludzie usuwali się uczynnie, robiąc mu przejście. Wszyscy, prócz jednego. Bogacza.
„A czemu to ja, taki bogacz, mam ustąpić drogi ubogiemu wieśniakowi w brudnych i podartych łachach?” – pomyślał bogacz.
Inne i folkemengden gikk det en rik mann med fine klær og smykker. Han hadde på seg en lang silkekåpe fra Kina, et gullkjede fra Iran og en diamantring fra India.
Plutselig fikk mannen øye på en fattig bonde. Bonden hadde på seg møkkete, slitte klær, og på ryggen bar han en stor bunt med tunge stokker. Bonden gikk med bøyd rygg og kunne ikke se veien foran seg, så for å ikke komme borti noen ropte han: «Pass deg! Pass deg!» Folk flyttet seg slik at bonden fikk gå forbi, men det gjorde ikke den rike mannen. «Hvorfor skal jeg måtte flytte meg for en fattig bonde?» tenkte han.
Bogacz nie ustąpił drogi wieśniakowi. Aż tu nagle bum! Biedak zderzył się z bogaczem, który upadł na ziemię. Wieśniak obalił się na niego, a tobołek z chrustem rozwiązał się i rozsypał na wszystkie strony.
Den rike mannen flyttet seg ikke for bonden, og rett som det var, krasjet de. Bonden snublet og falt over den rike mannen, og stokkene føyk til alle kanter.
Bogacz wstał i zobaczył, że jego ubrania i ozdoby zostały zniszczone. „Ach, drogo mi za to zapłacisz!” –
krzyknął ze złością bogacz. Złapał wieśniaka za kołnierz i zawlókł go za sobą do sędziego.
Da den rike mannen reiste seg, oppdaget han at klærne og smykkene hans hadde blitt ødelagt. Han ble rasende og skrek: «Dette skal du få svi for!» Han tok tak i bondens skjortekrage og dro ham med seg til byens dommer.
Bogacz zwrócił się do sędziego: „Spacerowałem sobie po bazarze, gdy z nienacka, celowo wpadł we mnie rozpędzony wieśniak. Jakby mnie ostrzegł, to przecież bym mu ustąpił drogi. Zobaczcie, jak teraz wyglądam! On zniszczył moje ubrania i ozdoby! Należy go ukarać!”
Następnie sędzia spojrzał na wieśniaka i zapytał: „Czy to prawda?” Lecz biedak stał bez ruchu i nic nie odpowiedział. „Czy to prawda, co on mówi?” – powtórzył pytanie sędzia. Ale wieśniak nadal stał w milczeniu. Sędzia zapytał: „Nie słyszysz, co do ciebie mówię?” Wieśniak nie pisnął jednak ani słowa.
Den rike mannen ropte til dommeren: «Jeg gikk på basaren og ante fred og ingen fare, da bonden kom mot meg i en voldsom fart og krasjet inn i meg med vilje. Hvis han hadde varslet meg, hadde jeg jo flyttet meg! Se på meg nå, han har ødelagt klærne og smykkene mine! Han må straffes!»
Dommeren så på bonden og spurte: «Stemmer dette?» Bonden sto urørlig uten å svare. «Jeg gjentar,» sa dommeren, «stemmer det han sier?» Bonden sa ingenting. «Hørte du ikke spørsmålet mitt?», spurte dommeren. Bonden sa fortsatt ikke et ord.
Sędzia zwrócił się do bogacza: „Toż ten biedny wieśniak jest niemową! Jak miał cię ostrzec, skoro nie potrafi mówić?”
Bogacz bezmyślnie wykrzyknął: „Ależ on umie mówić, sam słyszałem, jak na bazarze wykrzykiwał wielokrotnie, głośno i wyraźnie: „Uwaga! Z drogi śledzie! Z drogi!”
Wieśniak uśmiechnął się szeroko. Bogacz wtedy zrozumiał, że został zdemaskowany i prawda wyszła na jaw.
Dommeren snudde seg til den rike mannen og sa: «Den stakkars bonden er jo stum, han kunne jo ikke ha varslet deg når han ikke kan snakke?»
Uten å tenke seg om utbrøt den rike mannen: «Jo, jeg vet at han kan snakke, for jeg hørte ham på basaren! Han ropte “pass deg, pass deg!” høyt og tydelig, mange ganger!»
Bonden gliste. Med ett forsto den rike mannen at han hadde avslørt seg.
Sędzia zrozumiał, że bogacz kłamał. Wieśniak ostrzegał przechodniów na bazarze, lecz to bogacz nie chciał mu ustąpić drogi. Bogacz został ukarany i musiał oddać wieśniakowi wszystko, co posiadał. A w dodatku za karę miał stać na bazarze i krzyczeć do przechodzących ludzi:
„Byłem chytry i skąpy, nie chciałem dzielić się drogą. Teraz za to karę ponoszę srogą. Żebrzę tu i żyję w nędzy, ale nikt mi nie chce dać pieniędzy!”
Koniec i bomba – kto nie słuchał, ten trąba.
Dommeren forsto at den rike mannen hadde løyet. Bonden hadde varslet da han gikk gjennom basaren, men det var den rike mannen som ikke hadde flyttet seg. Som straff måtte den rike mannen gi alt han eide til bonden, og han måtte stå foran alle på basaren og rope:
«Jeg var sleip og grådig, men nå får jeg svi, nå står jeg her og tigger, og ingen vil gi».
Snipp, snapp, snute, så var eventyret ute.
Du finner flere flerspråklige fortellinger gratis på morsmål.no/fortellinger
Der finner du også tilleggsressurser og lydstøtte til fortellingene.
Lisensieret under en Creative Commons Navngivelse-
IkkeKommersiell-DelPåSammeVilkår 4.0 Internasjonal lisens.
Copyright © 2025 · NAFO
Forsidedesign: Mari Helén Holum