Barn i flerspråklige familier // کودکان در خانواده های چند زبانه جزوه معلوماتی
Informasjonsheftet belyser 10 spørsmål som ofte stilles om barns flerspråklige utvikling. I tillegg til å rette seg mot foreldre, er heftet svært aktuelt for ansatte i barnehager og skoler og på helsestasjoner. Det kan være et fint utgangspunkt for samtale mellom foreldre og ansatte i disse institusjonene om barnas flerspråklige utvikling.
Klikk på overskriften for tekst og lytt til lydfilen
کودک بصورت همزمان می تواند چند زبان را بیاموزد. در بخش های زیادی از جهان، فراگیری چند زبان برای کودکان از هنگام خردسالی معمول می باشد. برای اینکه کودک بتواند در چند زبان، در سطح قابل قبول رشد داشته باشد، نیاز به کمک فعالانه، هم خانه، هم کودکستان و هم مکتب می باشد. حمایت و تشویق بزرگسالان از چند زبانگی در محیط کودکان مهم است.
خانواده های اقلیت، در صورتی که آنان زبان مادری خود را حفظ کنند ارتباط آسان تر با وابستگان و دوستان در کشور دیگر می توانند داشته باشند. کودکان در چنین خانواده هایی، در صورت تسلط بر زبان والدین، می توانند امکان بیشتری برای سهیم شدن در میراث فرهنگی آنان داشته باشند. این باعث تقویت هویت و تعلق کودک می شود.
در صورتی که کودک بخوبی در زبان مادری رشد کرده باشد، فرصت های بهتر برای فراگیری زبان دیگر دارد. زبان مادری و زبان دیگر می توانند بصورت پشتیبان یکدیگر عمل کنند. اگر کودک اصطلاحی را در زبان مادری آموخت – برای نمونه gaajaysan در زبان سامی- یادگیری اصطلاح مناسب آن در نشک – sulten – آسان تر است.
همه ی والدین می خواهند کودکانشان در مکتب موفق باشند. برای همین بسیاری از آنان می خواهند که کودکان، نشک را در زودترین فرصت بیاموزند. این بدان معنا نیست که پدر و مادر باید هنگام صحبت با کودک به زبان مادری، دیگر صحبت نکنند. والدین می توانند کمک کنند که کودک به محیط هایی که زبان نشک در آن جریان دارد دسترسی داشته باشند. این اتفاق بصورت معمول در کودکستان و محیط های نزدیک یا همراه با دوستان و آشنایان والدین روی می دهد.
در خانواده هایی که مادر و پدر زبان های مادری مختلف دارند، پیشنهاد می شود که هر کدام با زبان خود با کودک صحبت کنند. وقتی همه اعضای خانواده با هم هستند، می توان زبانی را که احساس می شود طبیعی تر است، یکی از زبان های مادری، نشک یا یک زبان مشترک دیگر صحبت کرد. مهمتر از همه این است که والدین بتوانند با کودک خود به زبانی ارتباط برقرار کنند که آن ها بهترین تسلط را بر آن دارند. همچنین در خانواده هایی که یکی از والدین زبان نشک دارد و دیگری زبان مادری دیگر، خوب است که هر کدام از والدین به زبان خود صحبت کنند. بیشتر وقت ها زبان نشک در چنین خانواده هایی تسلط پیدا می کند. در صورتی که پدر و مادر می خواهند کودک چند زبانه باشد، حمایت از کودک برای رشد در دو زبان مهم است.
مخلوط کردن کلمات از زبان های مختلف در یک جمله توسط کودکان چند زبانه، کاملا معمول می باشد. این ناشی از این است که کودک هنوز تفکیک بین زبان های مختلف را یاد نگرفته است. همچنین می تواند اینگونه باشد که کودک، در صورت نیاز، کلمات را از زبان دیگر قرض بگیرد. بنابراین کودک از تمام مهارت های زبانی خود استفاده می کند.
جابجایی از یک زبان به زبان دیگر توسط کودک، در هنگام صحبت با افراد چند زبانه دیگر معمول می باشد. آن ها از موقعیت برای تبادل بین زبان های مختلف خود، جهت پیش کشیدن نکات ظریف، احساسات یا ایجاد جمع بین افرادی که زبان مشترک صحبت می کنند استفاده می نمایند. بسیاری از تک زبانه ها برای فهم یا پذیرش چنین تبادلی در زبان مشکل دارند. پژوهش نشان می دهد که برای تبادل بین زبان ها به روش مناسب، شناخت بالای زبانی لازم است و این در گفتگوهای دو زبانی، معمول و کارا می باشد.
برای اینکه ما زبان های مختلف را در موقعیت های مختلف استفاده می کنیم، برای کودک چند زبانه، توانایی کودک در محیط ها و موقعیت های مختلف، به یک زبان نسبت به زبان دیگر معمول می باشد. کودک برای نمونه، به زبان نشک آسان تر درباره آنچه در کودکستان روی داده صحبت می کند، ولی ترجیح می دهد که از زبان مادری درباره موارد مربوط به خانواده و خانه استفاده نماید. کودک می تواند در هنگام صحبت با کلانسالان فامیل یا پدر و مادر از زبان مادری استفاده کند، ولی هنگام صحبت با دوستان یا خواهر و برادر، بین زبان ها تبادل کند.
ترجیح دادن کودکان دو زبانه به صحبت به نشک، در دوره های مشخص غیر معمول نیست، هر چند والدین کوشش داشته باشند که به یک ترتیب با آن ها به زبان مادری صحبت کنند. در صورتی که کودک در هنگام صحبت والدین به زبان مادری، به زبان نشک صحبت کند، پدر و مادر می توانند با پاسخ دادن بوسیله ی کلمات و اصطلاحات درست در زبان مادری، به کودک کمک نمایند. در هر حال، تماس و ارتباط با کودک، بدون درنظرداشت اینکه از کدام زبان استفاده می شود، مهم تر از همه می باشد. مهم تر از همه این است که به آنچه کودک برای گفتن دارد توجه شود تا اینکه او کدام زبان را برای صحبت انتخاب می کند. نکته اساسی این است که باید صبور بود. آموختن زبان مادری توسط کودک، در محیطی که زبان نشک دارای نفوذ و موقعیت بهتری نسبت به زبان مادری ست، نیاز به زمان می باشد.
برای اینکه کودک چند زبان شود، مهم است که والدین با او به زبان مادری صحبت کنند. این خوب است که در اطراف، کودکان و بزرگسالان دیگر را که به زبان مادری کودک صحبت می کنند پیدا کرد، طوری که زبان خارج از خانواده نیز کارایی داشته باشد. هر چند کودکان بصورت فعال نمی توانند به زبان مادری والدین صحبت کنند، اما آنها بیشتر وقت ها از آنچه می گویند بیشتر می فهمند. این می تواند پسان تر، اساس یادگیری و استفاده ی فعال از زبان را بوجود آورد.
کودکان ترک زبان در ترکیه و کودکان نشک در ناروی، زبان مادری را در موقعیت های مختلف و در تماس با افراد مختلف در خانواده، همراه با وابستگان و دوستان، در کودکستان، در مکتب، در فروشگاه، بیرون در خیابان یا در بس/ اتوبوس یاد می گیرند. در طول روز کودکان این امکان را دارند که به زبان مادری گوش دهند، صحبت کنند و آن را بیاموزند. بسیاری از کودکان اقلیت، امکانات محدود برای رشد زبان مادری خود در ناروی دارند. بیشتر کودکان در درجه نخست، زبان مادری را در خانه می شنوند و از آن استفاده می کنند. این باعث بوجود آمدن توقع قابل توجه از پدر و مادر، همراه با کودکستان و مکتب برای تحریک رشد زبان مادری کودک می شود. بزرگسالان در اطراف کودکان باید محیط هایی را برای آنان بوجود آورند که کودکان بتوانند تا جای ممکن، هم در بین خانواده و هم در بیرون، به زبان مادری صحبت کنند.
بسیاری از کمون ها، اقدام به تاسیس کودکستان هایی کرده اند که در آنجا پدر و مادر همراه با فرزندان خود هستند. در آنجا می توان والدین دیگر و کودکان را در جریان بازی، فعالیت و فضای اجتماعی ملاقات کرد. همچنین در برخی از کمون ها، کتابخانه ها، موقعیت هایی را برای قصه خوانی به زبان های مختلف فراهم می کنند. کتابخانه ها همچنین کتاب هایی گویا (صوتی) برای کودکان و نوجوانان، به زبان های مختلف دارند. در کمون خود جستجو کنید که چه موقعیت هایی پیدا می شود. علاوه بر آن، والدین، کودکستان ها و مکاتب می توانند از کتابخانه های چند زبانه در کتابخانه عمومی اسلو استفاده کنند. کتابخانه محلی می تواند برای قرض کردن کتاب از آنجا کمک کند. روی سایت کتاب ها، به شمول کتاب های گویا، شعر، مقررات، ترانه و داستان به زبان های مختلف می توان یافت.
رفتن به کودکستان، اساس خوبی برای رشد زبان نشک کودکان چند زبانه، بدست می دهد. در ادامه، همکاری خوب میان کودکستان، مرکز صحی، مکتب و والدین مهم می باشد. کودکستان و مکتب، مسئولیت بزرگ برای رشد زبان نشک کودک دارند. با این وجود نقش والدین نیز برای رشد زبان نشک کودک مهم است. والدین هر چند نتوانند خود بخوبی به نشک صحبت کنند، می توانند از جمله فعالیت زبانی را که در کودکستان و مکتب انجام می شود حمایت کنند.
کودکستان می تواند به کودکانی که در سن پیش از مکتب هستند، موقعیت های گوناگونی برای رشد زبان فراهم سازند. وقتی کودک بزرگ تر شده و به مکتب می رود، مرکز اس اف او (SFO) یا مکتبی که کار فعالیت با کودکان را انجام می دهد و فعالیت هایی همچون فوتبال، هم آواز خوانی، رقص یا …می تواند برای رشد زبانی و اجتماعی کودک، فرصت های خوب ملاقات باشد.
کودکستان در همکاری نزدیک با والدین، برای تسهیل رشد زبانی کودکان در کودکستان مسئولیت دارد. کودکستان در چارچوب برنامه کودکستان و محتوا و وظایف آن، متعهد است که کمک کند کودک زبان مادری خود را استفاده نماید و همزمان فعالانه کار کرده تا توانایی زبان نشک کودک را تقویت کند. والدین می توانند با آموزگار کودکستان بحث کنند که کودک برای تحرک زبانی چه نیازهایی دارد، برای نمونه آيا امکان برای داشتن دستیار دو زبانه یا ارایه سایر اقدامات آموزش زبانی در کودکستان وجود دارد.
کودکی که زبانی جدید می آموزد، خود را به روش های مختلف با زبان جدید ارتباط می دهد. برخی کودکان یکباره شروع می کنند که از کلمات و جملات به زبان جدید استفاده نمایند. ولی برخی مدتی طولانی، گاه چندین ماه، برای تبارز خود به زبان جدید صبر می کنند. وقتی کودکی در کودکستانی وارد می شود که زبان مادری او در آنجا صحبت نمی شود، این می تواند موقعیت دشواری برایش باشد. در این زمان، همکاری نزدیک و مطمئن با بزرگسالان در کودکستان، بصورت ويژه مهم است. هرچند کودک با کودکان و بزرگسالان در کودکستان به زبان نشک صحبت نمی کند، ولی مهم است که دیده شود به روش های دیگر مانند اشاره کردن، شکلک درآوردن و استفاده از زبان بدن، رابطه برقرار کند. کودک شناخت و معلومات از زبان جدید را همیشه جمع آوری می کند، هرچند نتواند خود را به زبان نشک تبارز دهد. برخی کودکان به دلایل مختلف می توانند رشد کُند زبانی یا مشکل زبانی داشته باشند. در آنصورت کودکستان و والدین باید همکاری کنند که چگونه می توانند به کودک کمک نمایند. برای نمونه با کمک عامل خارجی که رشد زبانی کودک را مطالعه کرده و به کودک کمکی را ارایه کند که او هم در خانه و هم در کودکستان نیاز دارد.
هر چند کودک، کودکان و بزرگسالان دیگر را که به زبان مادری در کودکستان صحبت کنند ملاقات نمی کند، ولی به رسمیت شناختن زبان مادری، به رشد زبانی کمک می کند. برای همین والدین باید با کودکان در کودکستان، هنگامی که وضع طبیعی ست، به زبان مادری صحبت کنند. کارکنانی که زبانی مشترک با زبان مادری کودک ندارند، همزمان باید علاقمندی مثبت به زبان مادری کودک نشان دهند، برای نمونه با یادگیری برخی کلمات، آوازها و مقررات به زبان مادری کودک. وجود بزرگسالان و کودکانی در کودکستان که به زبان مادری کودک توانایی دارند، برای رشد چند زبانی کودک مفید است.
شماری از کودکان، زبان مادری جز زبان نشک دارند و نشک را به عنوان زبان دوم در کودکستان می آموزند. فهمیده شدن کودک و متبارز شدن وی مهم است. کودکستان باید کمک کند که کودک زبان مادری خود را استفاده کرده و همزمان فعالانه تلاش نماید تا توانایی زبان نشک کودک نیز تقویت شود.
چنین حمایت هایی از زبان مادری کودک، بدون در نظرداشت اینکه کارمند به زبان مادری کودک صحبت می کند یا خبر، به روش های مختلفی صورت می گیرد. با این وجود دریافت کمک به دو زبان، برای بسیاری از کودکان می تواند بسیار مهم باشد. کمک دو زبانه می تواند به افزایش اطمینان کودکان و والدین یاری رساند و رشته ی پیوند بین خانه و کودکستان باشد. همراه با بزرگسالی که زبان مادری کودک را می داند، کودک می تواند در برخورد با کودکان و بزرگسالان دیگر در کودکستان، بفهمد و بفهماند. کودک به یک موقعیت با ارزش دست می یابد که همزمان با رشد توانایی های زبان نشک، رشد زبان
گذر از کودکستان به مکتب می تواند هم برای کودک و هم والدین کار بزرگی باشد. کمون ها برای این گذر، همکاری های منظمی را پیشنهاد می کنند و کودکستان ها باید برنامه هایی برای گذر از کودکستان به مکتب، در برنامه سالانه خود داشته باشند. والدین در این مورد می توانند از کودکستان و یا کمون معلومات دریافت نمایند.