Landsdeler og fylker i Norge // Norveç’in Coğrafi Bölgeleri Ve Eyaletleri

Denne teksten finnes på flere språk. Tanken er at teksten skal være et supplement til andre læremidler og andre aktiviteter i opplæringen. Det er altså ikke meningen at disse ressursene skal stå alene, men at de kan brukes i innledning til arbeid med temaet.

Teksten kan, for eksempel, brukes sammen med tospråklig lærer for å aktivere elevenes kunnskaper om temaet, og å bidra til at eleven lærer fagspråk.

Norveç’in bölgeleri nelerdir? Ülke kaç tane eyalete ayrılmıştır?

Norveç beş coğrafi bölgeye ayrılır: Nord-Norge, Trøndelag, Østlandet, Sørlandet ve Vestlandet. Her bölge bir veya birden fazla eyaletten oluşur..

Norveç’te on beş eyalet bulunmaktadır. Eyaletler idari birimlerdir, bu da onların siyasi olarak yönetildiği anlamına gelir. Norveç’te eyaletler, kendi yerel hükümetleri ve valilikleri olan idari birimlerdir.

Nord-Norge

Nord-Norge, ülkenin en kuzeyinde yer almaktadır. Bölge, Finnmark, Troms ve Nordland eyaletlerinden oluşmaktadır.

Nord-Norge’nin büyük bir kısmı Kutup Dairesi’nin içinde kalır. Kutup Dairesi’nin içinde kalan kısımda, kış mevsiminin bir bölümünde Kutup gecesi, yaz mevsiminin bir bölümünde ise gece yarısı güneşi görülmektedir. Kutup gecesinde günün hiçbir saatinde güneş görünmez. Gece yarısı güneşinin olduğu döneminde ise güneş hem gündüz hem de gece görülebilmektedir. Kuzeye gidildikçe, gece yarısı güneşinin ve Kutup gecesinin görüldüğü gün sayısı artar. Nordkapp’ta Kutup gecesi 20 Kasım’dan 22 Ocak tarihine kadar sürer; 14 Mayıs’tan 29 Temmuz tarihine kadar ise gece yarısı güneşi görülür.

Nord-Norge’de kışları kuzey ışıklarını görmek mümkündür. Kuzey ışıkları, gökyüzünde hareket eden yeşil ve pembe ışıklardır.

Finnmark Eyaleti

Finnmark, Norveç’in kuzeydoğusunun en uç noktasında yer alır ve Rusya ile Finlandiya’ya komşudur. Finnmark, yüzölçümü bakımından Norveç’in en büyük ikinci eyaleti, nüfus bakımından ise en küçük eyalettir. Nordkapp, Finnmark’ta bulunan ünlü bir turistik yerdir. Nordkapp genellikle Norveç’in ve Avrupa’nın en kuzeydeki noktası olarak bilinir. Aslında bu tamam olarak doğru değildir, çünkü Knivskjellodden buradan yaklaşık 1,5 kilometre daha kuzeyde bulunmaktadır.

Finnmark’ta çok sayıda Sami yaşamaktadır ve bu eyalette birçok yerde Sami dili kullanımı Norveççe ile eşdeğerdir. Sami Parlamentosu, Samilerin haklarını, dillerini ve kültürlerini korumakla görevli, halk tarafından seçilen bir organdır. Sami Parlamentosu Karasjok’ta bulunur.

Troms Eyaleti

Troms, Norveç’in en kuzeyindeki ikinci eyalettir. Bu eyalet Finlandiya’ya sınır komşudur. Tromsø, hem Troms’un hem de Nord-Norge’nin en büyük şehridir. Ünlü bir kilise olan Arktik Katedral Tromsø’dedir. Bu yapının şekli, buzul ve dağlara benzetilebilir.

Nordland Eyaleti

Nordland, İsveç’e sınırı olan dar uzun bir eyalettir. Nordland’ın en büyük şehri Bodø‘dür.

Lofoten, Nordland’da yer alır ve birçok adadan oluşur. Ocak’tan Nisan’a kadar olan sürede Lofoten’de çok miktarda Morina balığı avlanır. Morina balığı, yılın büyük bir kısmında Barents Denizi’nin kuzeyinde yaşayan bir tür Atlantik morinasıdır. Balık, Ocak’tan Nisan’a kadar olan dönemde yumurta bırakmak için kıyıya gelir. Avlanan balıklarının büyük bir kısmı kurutulur. Kurutulan balığa, kurutulmuş balık anlamına gelen ‘tørrfisk’ denir. Tørrfisk çoğunlukla İtalya ve Nijerya gibi başka ülkelere ihraç edilmektedir.

Kuzey Kutup Dairesi Nordland’dan geçer. Kutup Dairesi’nin içinde kalan bölgede Kutup gecesi ve gece yarısı güneşi görülür.

Trøndelag

Trøndelag, ülkenin ortasında yer alır ve hem bir bölge hem de bir eyalettir. Bu bölgeye Midt-Norge de denir. Trøndelag, uzun fiyortlara, verimli tarım arazilerine ve yüksek dağlara sahiptir. Trøndelag’da bulunan en uzun fiyort Trondheimsfjorden, en yüksek dağ ise Trollhetta’dır. Trøndelag, İsveç sınırındadır.

Trøndelag’ın en büyük şehri Trondheim’dir. Trondheim, Norveç’in üçüncü büyük şehridir. Nidorosdomen, Trondheim’de bulunan ünlü bir katedraldir. Nidorosdomen, dünyanın en kuzeyindeki Orta Çağ katedralidir.

Røros, Trøndelag’da bulunan bir şehirdir ve Røros Dağları’nın yüksek bölgelerinde yer alır. Şehrin burada kurulmasının nedeni, 1644 yılında dağda bakır bulunması ve bakır madenleri açılmasıdır. İnsanlar, bu madenlerde çalışmak için Røros’a taşındılar. Røros şehri böyle gelişti.

Østlandet

Østlandet, ülkenin güneydoğusunda yer alır. Østlandet altı eyaletten oluşmaktadır; Oslo, Vestfold, Telemark, Buskerud, Akershus ve Innlandet. Østlandet, doğusundaki düz tarım alanları ve batısındaki dağlık bölgeler ile çeşitli bir coğrafi yapıya sahiptir. Bu bölgede Mjøsa ve Tyrifjorden gibi büyük göller de bulunmaktadır. Østlandet, Norveç’in en büyük ve nüfusu en yoğun bölgesidir. Norveç nüfusunun neredeyse yarısı bu bölgede yaşamaktadır.

Oslo

Oslo, Norveç’in başkenti ve aynı zamanda en büyük şehridir. Bu şehir, Oslo Fiyordu’nun en iç kısmında yer alır. Kraliyet Sarayı, Norveç Parlamento Binası, Opera Binası ve Frogner Parkı Oslo’nun görülmeye değer ünlü yapıları arasındadır. Frogner Parkı, heykelleriyle ünlü bir parktır.

Vestfold Eyaleti

Vestfold, Oslo Fiyordu’nun batısında yer alır ve yüzölçümü bakımından Norveç’in en küçük eyaletidir. Bu il, uzun bir kıyı şeridi ile birçok küçük ada ve adacıktan oluşan kayalıklı bir kıyı yapısına sahiptir. Tønsberg, Vestfold’un en büyük şehri olup aynı zamanda Norveç’in en eski şehri kabul edilmektedir.

Vestfold’da Oseberg gemisi gibi Viking dönemine ait birçok arkeolojik eser bulunmuştur. Oseberg gemisi, Tønsberg’deki büyük bir tümülüste bulunmuştur. Bu gemi, iki kadın için mezar olarak kullanılmıştır.

Telemark eyaleti

Telemark, kıyıdan yüksek dağlara kadar uzanır. Skien ve Porsgrunn, bu eyaletin en büyük şehirleridir.

UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Rjukan şehri, Telemark’tadır. Şehir 1900’lerin başlarında Norsk Hydro tarafından Norveç ve Avrupa’daki gıda güvenliğini artırmak amacıyla yapay gübre üretmek için kurulmuştur.

Gaustatoppen, Telemark’ın en yüksek dağıdır. Gaustatoppen’in en görülmeye değer yerlerinden biri Gaustabanen’dir. Gaustabanen, dağın eteğinden zirvesine kadar uzanan tünelde giden bir teleferiktir.

Buskerud Eyaleti

Buskerud, Oslo Fiyordu’nun batısındadır ve kıyıdan Hardangervidda’ya kadar uzanır. Hardangervidda yaklaşık sekiz bin kilometrekarelik bir alana sahiptir ve Kuzey Avrupa’nın en büyük dağ platosudur. Bir dağ platosu, deniz seviyesinin üzerinde yer alan geniş ve oldukça düz bir alandır. Dağ platolarına bazen ‘vidde’ de denir.

Buskerud’un en büyük şehirleri Drammen, Kongsberg ve Hønefoss’tur. Drammen, Norveç’in en büyük nehirlerinden biri olan Drammenselva’nın kıyısında yer alır. Kongsberg, en çok gümüş madenleriyle tanınır. Gümüş madenleri artık işletilmemektedir. Maden alanları müzeye çevrilmiştir.

Akershus Eyaleti

Akershus, yüzölçümü bakımından Norveç’in üçüncü en küçük eyaleti olmasına rağmen, yaklaşık yedi yüz bin kişilik nüfusuyla ülkenin en kalabalık ikinci eyaletidir. Bu eyalet, güneyde Oslo Fiyordu’undan kuzeyde Mjøsa’ya kadar uzanır. Akershus hem kıyıların ve tarım arazilerinin hem de ormanların bulunduğu çeşitlilik içeren coğrafi yapıya sahiptir.

Eidsvoll, Akershus eyaletin kuzeyinde, Mjøsa’nın hemen güneyinde yer almaktadır. Eidsvoll, Eidsvoll binasıyla bilinir. Norveç anayasası 1814 yılında bu binada yazılmıştır.

Norveç’in en önemli havaalanı, Akershus eyaletin ortalarında yer alan Gardermoen’dedir.

Østfold Eyaleti

Østfold, ülkenin güneydoğusunun en uç noktasında yer alır ve İsveç ile sınır komşudur. Bu eyaletin en büyük şehirleri Fredrikstad ve Sarpsborg’dur. Norveç’in en uzun nehri olan Glomma, Sarpsborg’dan geçer ve Fredrikstad’ta denize dökülür.

Fredrikstad ve Halden, Østfold bölgesinin bilinen şehirleridir. Fredrikstad’taki Gamlebyen (Eski Şehir), Kuzey Avrupa’nın en iyi korunmuş kale şehirlerinden biri olarak kabul edilir. Kale yapıları 1600’lü yıllara kadar uzanmaktadır.

Fredriksten Festning, Halden’de bulunan tarihi bir kaledir. Kale, 1661 yılında İsveç sınırındaki savunma amaçlı bir yapı olarak inşa edilmiştir. Günümüzde Fredriksten Festning, popüler bir turistik destinasyon olarak ziyaretçileri çekmektedir.

Innlandet Eyaleti

Innlandet, Norveç’in en büyük yüzölçümüne sahip olan ve sahil şeridi bulunmayan tek bölgesidir. Bu bölge, doğuda verimli tarım alanlarından batıda yüksek dağlara kadar uzanır ve İsveç ile sınırı paylaşır. Hamar, Lillehammer ve Gjøvik, bölgenin en büyük şehirleridir ve bu şehirlerin hepsi Norveç’in en büyük gölü olan Mjøsa Gölü’nün kıyısında yer alır.

Dovrefjell ve Jotunheimen, Norveç’te bulunan iki ünlü dağlık bölgedir. Her ikisi de Innlandet’tedir. Norveç’in en yüksek iki dağı olan Galdhøpiggen ve Glittertind Jotunheimen’de bulunur.

Innlandet, yaklaşık 90.000 dağ ve tatil evi ile ülkenin en çok tatil evi bulunduran ilidir. Bu evlerin çoğu, kışın kayak ve yazın diğer açık hava etkinliklerini gerçekleştirildiği Trysil, Hafjell ve Kvitfjell gibi ünlü turistik yerlerin çevresindedir.

Sørlandet

Güney Norveç’te sadece bir bölge bulunur, o da Agder’dir. Sørlandet olarak bilinen bu bölgede birçok ada, kayalık ve yüzme alanı bulunur. Sørlandet, yaz tatilleri için popüler bir destinasyondur. Kıyı boyunca birçok plaj, kamp alanı ve tatil evi bulunmaktadır, bu da bölgeyi tatilciler için cazip hale getirir.

Sørlandet, Risør ve Grimstad gibi sokakları dar ve ahşap evleri beyaz boyalı yerleşim yerleriyle tanınır. Sørlandet’teki en büyük iki şehir Kristiansand ve Arendal’dır.

Norveç’in en güney noktası Lindesnes’tir. Lindesnes fyr (Lindesnes Feneri), 1656 yılında inşa edilmiş olup, Norveç’teki en eski deniz feneridir. Hâlâ aktif olarak hizmet vermektedir ve fenerin yanında bir müze de bulunmaktadır.

Vestlandet

Vestlandet, Møre og Romsdal, Vestland ve Rogaland adlı üç eyaletten oluşur. Vestlandet’in doğası, uzun, derin fiyortlar ve yüksek dağlarla çevrili sarp arazilerle karakterizedir. Norveç’in en uzun fiyordu olan 204 kilometre uzunluğundaki Sognefjord, Vestlandet’de bulunur. Bergen, Stavanger, Ålesund ve Haugesund bölgedeki en büyük şehirlerdir. Vestlandet, özellikle somon ve klippfisk (tuzlanmış ve kurutulmuş bir tür morina balığı) olmak üzere deniz ürünleri ve petrol endüstrisi ile ünlüdür.

Rogaland Eyaleti

Rogaland’ın en büyük şehri Stavanger’dir. 1960’ların sonlarında Kuzey Denizi’nde petrol bulundu. Petrol endüstrisinin genel merkezinin Stavanger’de olmasına karar verildi. Başlangıçta dört çalışanı vardı. Bunlardan biri Irak’tan gelen Farouk Al-Kasim’di.

Vestland Eyaleti

Vestland’ın en büyük şehri Bergen’dir. Bergen, Norveç’in ikinci en büyük şehri olup genellikle Vestlandet bölgesinin başkenti olarak adlandırılır. Bergen’deki Bryggen, şehrin tanınmış bir bölgesidir.

Norveç’te birçok buzul vardır. Bir buzul, buzdan oluşan geniş bir alandır. Bazı yerlerde yaz mevsimleri o kadar soğuk geçer ki kar erimez. Bu durumda, kar miktarı her yıl artar. Kar, zamanla buza dönüşür. Buzla kaplı alan yamaçlardan aşağı kaymaya başlayacak kadar büyüyüp ağırlaştığında buzul oluşur. Jostedalsbreen, Norveç’in en büyük buzuludur. Jostedalsbreen, Vestland eyaletinde yer almaktadır.

Møre og Romsdal Eyaleti

Møre og Romsdal ilinin en büyük şehri Ålesund’dur. 1904 yılında Ålesund’da büyük bir yangın çıktı ve neredeyse tüm şehir merkezi yandı. Şehir, Jugendstil olarak bilinen sanatsal bir tarzda yeniden inşa edildi. Yeni mimarinin planlamasını Alman mimarlar yaptı.

Norveç’in en yüksek şelalesi olan Vinnufossen, Møre og Romsdal’da bulunur. Norveç’in en yüksek şelalelerinde su zayıf akar. Midsundtrappen, iki bin iki yüz basamaktan oluşan bir taş merdivendir. Nepalli Şerpalar tarafından yapılmıştır.