FN – en møteplass for fred // ONZ – miejsce spotkań na rzecz pokoju
Organizacja Narodów Zjednoczonych, w skrócie ONZ, została utworzona w 1945 roku, tuż po zakończeniu II wojny światowej. Nadzieją było, że organizacja międzynarodowa mogłaby być narzędziem do zapobiegania przyszłym wojnom i działać na rzecz trwałego pokoju. 51 państw zawarło porozumienie zwane Kartą Narodów Zjednoczonych. Karta ONZ oficjalnie weszła ona w życie 24 października 1945 roku, dlatego Dzień ONZ obchodzony jest 24 października. Dziś niemal wszystkie państwa świata są członkami ONZ.
Logo ONZ to mapa świata i gałązki oliwne. Główna siedziba ONZ znajduje się w Nowym Jorku w USA.
Sekretarz generalny
Na czele ONZ stoi sekretarz generalny. Sekretarz generalny jest powoływany przez Zgromadzenie Ogólne na pięcioletnią kadencję. Sekretarz generalny jest odpowiedzialny za kierowanie codzienną pracą ONZ. Innym ważnym zadaniem jest prowadzenie działań politycznych, aby zapobiegać powstawaniu, rozwojowi lub rozprzestrzenianiu się konfliktów. Sekretarz generalny ma też zgłaszać Radzie Bezpieczeństwa problemy, które mogą zagrozić pokojowi na świecie.
Praca ONZ
ONZ jest dużą organizacją, która składa się z wielu oddziałów odpowiedzialnych za różne obszary jej działalności. Pracę ONZ można podzielić na trzy główne obszary: pokój i bezpieczeństwo, prawa człowieka oraz zrównoważony rozwój.
Pokój i bezpieczeństwo
To Rada Bezpieczeństwa ONZ ponosi główną odpowiedzialność za działania na rzecz pokoju i bezpieczeństwa. Jej podstawowym zadaniem jest utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa na świecie. Jeśli pokój jest zagrożony, Rada Bezpieczeństwa zazwyczaj wzywa strony do znalezienia pokojowego rozwiązania, między innymi poprzez inicjowanie mediacji. Rada Bezpieczeństwa może także narzucać decyzje, na przykład nakładając sankcje gospodarcze lub podejmując działania wojskowe. Przykładem takiego działania są siły pokojowe ONZ, które składają się z personelu wojskowego oddelegowanego z różnych państw członkowskich.
Rada Bezpieczeństwa składa się z przedstawicieli 15 państw członkowskich. Pięć z nich to stali członkowie, a pozostałe wybierane są na dwuletnie kadencje. Stałymi członkami są: USA, Wielka Brytania, Francja, Rosja i Chiny. W ONZ tylko Rada Bezpieczeństwa ma prawo użycia siły zbrojnej, a wszystkie państwa członkowskie są zobowiązane do przestrzegania jej decyzji.
Prawa człowieka
Innym z podstawowych obszarów działalności ONZ jest praca na rzecz zapewnienia wszystkim ludziom podstawowych praw. Już w 1948 roku została przyjęta „Powszechna Deklaracja Praw Człowieka ONZ”, zwana również Deklaracją Praw Człowieka. Wszystkie państwa członkowskie są zobowiązane do zapewnienia przestrzegania praw człowieka.
ONZ monitoruje sytuację praw człowieka na świecie i dba o to, aby państwa członkowskie spotykały się w celu ochrony i umacniania praw człowieka.
Zrównoważony rozwój
Trzecim głównym obszarem jest zrównoważony rozwój. Działania te zostały ujęte w Celach Zrównoważonego Rozwoju ONZ. Obejmują one 17 celów, między innymi powstrzymanie zmian klimatycznych, wyeliminowanie ubóstwa i głodu oraz zapewnienie równouprawnienia i dobrej edukacji. Celem jest osiągnięcie tych założeń do roku 2030.
Zgromadzenie Ogólne
Zgromadzenie Ogólne spotyka się co roku na sesjach. Sesja Zgromadzenia Ogólnego ONZ trwa zazwyczaj od września do grudnia. Zgromadzenie składa się z przedstawicieli wszystkich państw członkowskich i jego głównym zadaniem jest formułowanie zaleceń dla państw członkowskich w kwestiach dotyczących współpracy międzynarodowej, pokoju i bezpieczeństwa, rozwoju oraz praw człowieka. Zalecenia te nazywane są rezolucjami. Rezolucje ONZ mają duże znaczenie. Chociaż są one jedynie zaleceniami dla państw członkowskich, uważa się je za wyraz międzynarodowej opinii publicznej. Do przyjęcia rezolucji w Zgromadzeniu Ogólnym wymagane jest uzyskanie większości dwóch trzecich głosów. Każde państwo członkowskie ma jeden głos i każdy głos liczy się tak samo.
Niektóre z organizacji ONZ
ONZ składa się z wielu różnych organizacji, funduszy i programów, które realizują jej zadania. Niektóre z nich to:
UNICEF – Fundusz Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci. Działa na rzecz pomocy dzieciom na całym świecie. Dokumentem nadrzędnym UNICEF-u jest Konwencja o prawach dziecka ONZ. Konwencja ta stwierdza, że dzieci mają prawo do szczególnej ochrony.
UNESCO – Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki, Kultury i Komunikacji. Poprzez współpracę w tych dziedzinach UNESCO ma przyczyniać się do pokoju i bezpieczeństwa. Jej celem jest informowanie, inspirowanie i angażowanie ludzi do promowania zrozumienia oraz wzajemnego szacunku, a także troski o naszą planetę.
WHO – Światowa Organizacja Zdrowia. Działa na rzecz tego, aby wszyscy ludzie mieli możliwie najlepszy stan zdrowia. Zadaniem WHO jest monitorowanie, badanie oraz dostarczanie wiarygodnych informacji na temat zdrowia i chorób. Na przykład WHO odgrywa kluczową rolę w promowaniu rozwoju szczepionek przeciwko groźnym chorobom.
OHCHR – Wysoki Komisarz Narodów Zjednoczonych do spraw Praw Człowieka. Odpowiada za promowanie i ochronę wszystkich praw człowieka oraz wolności określonych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka ONZ.
Powyżej przedstawiono kilka przykładów ukazujących część pracy, jaką wykonuje ONZ. Na całym świecie panuje szeroka zgoda, że ONZ jest najważniejszym miejscem spotkań, gdzie wszystkie państwa członkowskie mogą rozmawiać ze sobą, aby uzgodnić zasady obowiązujące w polityce międzynarodowej.
Praca ze słówkami z tekstu
Zadanie zawiera kluczowe słowa w norweskim tekście.
- Przetłumacz słowa za pomocą LEXIN.
- W prawej kolumnie słowo zostało użyte w zdaniu, które znajduje się w tekście. Przetłumacz lub wyjaśnij, co zdanie oznacza.
Kilder Źródła
- Fn-sambandet, https://fn.no/
- NDLA, FN – en verdensorganisasjon for fred – Samfunnskunnskap – NDLA
