Lucia // Lusya

Roja Lusya di 13ê Kanûnê de tê pîroz kirin. Li Norwêcê ev roj bi du çîrokan ve girêdayî ye. Çîroka Lusî ya tîrsdêr û çîroka Ezîze Lusya.

Lusî tîrsdêr

Berê gel bawer dikir ku şeva navbera 12 û 13 Kanûnê şeva herî dirêj a salê ye. Navê vê şevê  “şeva Lusî ja dirêj”  an jî “şeva Lusî” bû. Niha em dizanin ku şeva herî dirêj a salê derdora 21ê Kanûnê ye.

Gel bawer dikir ku şeva dirêj a Lusî efsûnî ye. Di nav tiştên din de, dihat bawer kirin ku di vê şevê de heywan dikarin bi hev re biaxivin. Lusî şeva dirêj destpêka serdema Noelê bû. Li ser Lusî hate gotin, ku kesayetek efsûnî û tarî bû.

Lusî şopand  ku her kes di amadekariyên xwe yên Sersalê de pêşkeftî ye. Heke kar/erkên nehatana kirin, dibe ku ew were û gel bitirsîne.

Ger mirov di şeva dirêj a Lusî de li derve be, ew dikare te bi xwe re bibe. Ji ber vê yekê, gel tevahiya şevê dirêj a Lusî di hundurê de man û destnîşan kirin ku xebata ji bo Noelê dest pê kir.

Yek ji wan karan nanjêkirin bû. Dûv re wan safran an jî turmerîk bi kar anîn da ku tişte ku dihat pijandin rengek zer û xweş peyda bike.

Rengê zer divê mûmên ku di vê şeva dirêj a Lusya tarî de hatine pêxistin bîne bîra xwe. Rengê zer jî anî bîra her kesî ku dema tarî zû derbas bû û roj ji nû ve geştir bûn.

Îro bi berdewamî, ji bo roja Lusya ya di 13ê Kanûnê de, boller jî bi zafran an turmerîka biharatê têne çêkirin. Ev boller bi mêwîjan hatine xemilandin û jê re dibêjin “Lussekatter”.

Stirana Lusya

Karên/erkên ji bo nivîsa li ser Lusî

1- Vebêjin Lusî şeva dirêj çî ye?
2- Bêje Lusî kî ye?
3- Çima gel ji Lusî ditirsiyan?
4- Çawa lusî ji we re xuya dike, xez bikin.
5- Şeva herî dirêj li welatên bakur, kengî ye?
6- Boller ku ji bo Lusya tên pijandin. Navê wan çi ye?
7- Rengê hevîrê boller çi nîşan dide?

Santa Lusya

Di 13ê Kanûnê de, Roja Lusya ji bo bîranîna Ezîze Lusya an Sankta Lusya tê destnîşan kirin. Navê Lusya ji peyva latînî “lux” tê wateya ronahî.

Lusya li dora sedsala çaran li Sîcîlyaya Îtalyayê jiya. Ew xiristian bû û bawerî bi Îsa Mesîh anî. Di vê demê de yên ku Xiristiyan bûn ji aliyê Romayiyan ve hatin çewitandin.

Lusya bi zilamekî romanî yê dewlemend re bû, lê wê red kir ku bizewice. Dewlemendê Romê hêrs bû û êşiya. Wî ji kesên ku li welêt biryar dabûn ku Lucia xiristiyan bû got.

Ji ber vê yekê ji aliyê Romayiyan ve hat cezakirin û bi mirina şehîdan mir. Şehîd ew kes e ku ji bo baweriya xwe dimire. Li ser dilovaniya Lusya gelek çîrok hene.

Lusya di dawiyê de bû pîrozek xiristiyan. Di dema ku Lusya dijiya, mirovên ku Xiristiyan bûn neçar bûn ku xwe veşêrin. Hinek xwe di tunelên binê erdê yên tarî de veşartibûn.

Ji bo ku di hundirê tunelan de ronî bibin mûm bi serê xwe ve girê didin. Xirîstiyanan Lusya wekî keçika ku di demek tarî de riya baweriyê nîşan da difikirîn.

Nîşadan/ronîkirin

Noen steder blir Luciadagen markert i skoler og barnehager. Barna går i Luciatog og har på seg hvite klær. Det er vanlig at en går først i toget med en krans med lys på hodet. De andre følger etter og bærer lys eller stjerner i hendene mens de synger Luciasangen. Foreldre og andre gjester blir ofte invitert til å se på Luciatoget. Etterpå spiser de Lussekatter sammen med barna. 

Li hinek cihan helkeftina Roja Lusya li debistanan û baxçêzarokan pîroz dikin. Zarok cilên spî dikin berxwe û dimeşín. Yek ji wan taca şemalka dike serê xwe û dikevê pêşiya wan. Û yêdî ji şemalka yan stêran heldigrin û strana Lusya dibêjin û dikevin pey wî. Bi vê helkeftinê dê û bav ji tên daxwaz kirin wekî mêhvan beşdarbibin. Di dawiyê de kêkên Lussekatter li gel zarokan dixwin. 

Di vê video de şêva pîroz kirina Roja Lusya nîşan dike

Karên/erkên li ser nivîsandina Sankta Lusya.

1. Ka bê je li 13 Kanûnê çi tê pîroz kirin?
2. Bîrhatina kê dikin li Roja Lusya?
3. Bi çi rengî ev helkeftin li Nowêcê tê pîroz kirin?
4. Watê navê Lusya çi ye?
5. Hinek rojên din hene ku mirov helkeftina kesekê pîroz dikin?

• Du vil kanskje også like:
• KRLE // Zanistên olî û exlaqî
• Samfunnsfag // Zanistên civakî
• Tag: jul