Dialogkort på foreldremøte
Dialogkortene er utviklet DEMBRA og tilrettelagt med lyd og tekst på flere språk av morsmål.no. Ved bruk av dialogkort får foresatte diskutert problemstillinger som oppleves som meningsfulle. Dialogkortene tar for seg et bredt utvalg av temaer, alt fra hvem som skal inviteres i bursdager til hva det vil si å ha et trygt og godt skolemiljø.
1. د زوکړي د ورځي لمانځل
ستا ماشوم غواړي خپله کلیزه ولمانځي، مګر نه غواړي چی ټول را وبلی.
پدې اړه څنګه تاسی د خپل ماشوم سره خبري کوي؟
ایا دا پریکړه د ماشوم په واک کی ده چې څوک باید رادعوت کړي؟
د زیږدنی د ورځی د لمانځلو لپاره ګډ اصول څه ګټې او څه زیانونه لري؟
pashto og norsk bokmål
2. د زیږدنی د ورځی لمانځلو ته ورتګ
ستا ماشوم د زوکړی د ورځی د لمانځلو لپاره وربلل شوی، خو ستاسو ماشوم نه غواړی چی ورشي.
ایا په لمانځنی کی د ګډون پریکړه باید پخپله ماشومان وکړي؟
کله دا ښه دی او کله ښه نه دی؟
څنګه کولای شی په دی اړه د خپل ماشوم سره خبرې وکړي؟
pashto og norsk bokmål
3.«د یوه ماشوم د روزلو لپاره یوکلی په کار دي»
د یوه ماشوم د روزلو لپاره یوکلی په کار دي.
یو او بل سره خبری اوبحث وکړئ چې دا متل ستاسو په اړه چې په دې ټولګي/ ښوونځي کې د ماشوم والدین یاستي، څومره اړین دي.
pashto og norsk bokmål
Feire bursdag
Barnet ditt skal feire bursdag, men har ikke lyst å invitere alle.
Hvordan kan du snakke med barnet dittom dette?
Bør barnet selv få bestemme hvem det vil invitere i bursdagen sin?
Hvilke fordeler og ulemper har felles regler for bursdagsfeiring?
pashto og norsk bokmål
Dra i bursdag
Barnet ditt er invitert i bursdag, men har ikke lyst til å dra.
Bør barna selv bestemme om de vil gå i bursdag? Når er det ok/ikke ok?
Hvordan kan du snakke med barnet dittom dette?
pashto og norsk bokmål
«It takes a village to raise a child»
(det skal en hel landsby til for å oppdra et barn)
Diskuter hvordan uttrykket kan være relevant for din rolle som foresatt i denne klassen/på denne skolen?
pashto og norsk bokmål
4. کله چې ستاسو ماشوم نور د ګډون نه منع
کوي تاسو د ښوونکي نه خبر ترلاسه کوئ چې ستاسو ماشوم ځنی نور په لوبو کی د ګډون نه محروموي او د نورو په اړه بدې خبرې کوي. په داسې یو حالت کې والدین څه اقدام باید وکړي؟
pashto og norsk bokmål
5.ټول باید له یو بل سره لوبې وکړي
ایا ټول باید له یو بل سره لوبې وکړي؟ څنګه کولی شو د ماشومانو سره د خپلی ډلې او د یوې لویې ټولنې سره د یو ځای کیدو د انډول موندلو ، ملاټړ وکړو؟
pashto og norsk bokmål
6. څنګه د خپل ماشوم سره خبرې کوئ
په ښوونځي کې د خپل ماشوم اونورو ماشومانو د وضعیت د پوهیدو لپاره، څنګه د خپل ماشوم سره په دی اړه خبرې کولائ شئ؟
pashto og norsk bokmål
Når ditt barn utestenger
Du får tilbakemelding fra læreren om at ditt barn utestenger eller snakker stygt om andre barn.
Hvordan kan foresatte bidra i en slik sak?
pashto og norsk bokmål
«Alle må leke med alle.»
Må alle leke med alle? Hvordan kan vi støtte barna i å finne balansen mellom det å ha «sin gjeng» og å tilhøre et større fellesskap?
pashto og norsk bokmål
Hvordan snakke med barnet ditt?
Hvordan kan du snakke med barnet ditt om hvordan både ditt og andre barn har det på skolen?
pashto og norsk bokmål
7. کوم څه د ماشومانو په هوساینه اغیزه کوي؟
څه تصور کوی چې د بل چا د ماشوم هوساینه ، ستا د ماشوم په هوساینې اغیزه کوي؟
مثالونه ورکړئ او بحث وکړئ چې څنګه ستا د ماشوم هوساینه په نورو ماشومانو او په پشپړه توګه د ټولګي په چاپیریال په مثبت او یا منفي ډول اغیزه کوي.
pashto og norsk bokmål
8. تعلق او مشمولیت
“کله چې یو ماشوم په تفریحي فعالیتونو کې لکه نور ماشومان ګډون نه کوي، نو ددی ماشوم یوځای کیدل دنور ماشومان سره سخته ده .”
د دی موضوع په اړه بحث وکړئ. څه باید وکړو تر څو داسی ماشومان سره له دې، بیا هم ځان د نورو سره یو ځای او متعلق وګڼي؟کولی شو چې داسی د غونډېدو ځایونه او فعالیتونه چې دماشوم د یوځای کیدو سبب ګرځي رامینځ ته کړو ؟
pashto og norsk bokmål
9. په ښوونځي کې هوساینه
په ښوونځي کې د خپل ماشوم د څه رنګه وضعیت هیله مند یي؟ څه کولی شئ ترڅو د نورو ماشومانو وضعیت همداسي وي لکه خپل ماشوم مو؟ په کومو طریقو موږ والدین باید دخپلو ماشومانو چې مخ په لویدو دی په ټولنیز ژوند کې ځان ورګډکړو ؟ هم په ټولنیزو رسنیو کې؟ او هم په فزیکي حقیقت کې؟
pashto og norsk bokmål
Hva påvirker barns trivsel?
Hvordan kan det tenkes at andres barn sin trivsel påvirker ditt eget barns trivsel? Gi eksempler og diskuter hvordan barns trivsel kan påvirke andre barn og klassemiljøet i sin helhet både positivt og negativt.
pashto og norsk bokmål
Tilhørighet og inkludering
“Når et barn ikke går på
fritidsaktivitetene som de andre går på, så er det vanskelig å inkludere dem.” Diskuter utsagnet.
Hva kan gjøres for at disse barna likevel opplever tilhørighet og inkludering? Kan vi skape møteplasser og aktiviteter som bygger fellesskap på tvers?
pashto og norsk bokmål
Trivsel på skolen
Hvordan ønsker du at ditt eget barn skal ha det på skolen? Hva kan du gjøre for at andres barn også skal ha det slik? På hvilke måter bør vi voksne blande oss inn i barnas sosiale liv etter hvert som de blir eldre? På sosiale medier? I den fysiske virkeligheten?
pashto og norsk bokmål
10. غندنه
موږ ټول د نورو خلکو په هکله هری ډلي ته چی اړه لری د خپلی انګیرنې پر بنسټ غلط حکم کوو، د بیلګې په توګه: “لانجه جوړونکي هلکان”، “ډرامه جوړونکۍ نجونې”، “نورډ”، “مهاجرین”. غلط حکم کولی شي چی یوګروپ په منفي ډول درک کړو او کیدای شی چی د ګروپ سره د تماس او اړیکو مخه ونیسي. موږ والدین څنګه کولای شو خپلو ماشومانو ته واضح کړو چی ددوی تعصب او غلطه غندنه کیدای شی چی د منفي درک او منفي عمل لامل شي؟
pashto og norsk bokmål
11. د والدینو پیژندګلوی
په ټو لګي کی د خوندي او امن چاپیریال رامینځته کولو ګټه دا ده چی والدین هری یوی ډلی ته چې اړه لری ، یو بل سره اشنا کوي.د ښوونځي د والدینو د کاری شورا کمیټه څنګه کولای شي چې د دی کار د تحقق اسانتیاوي برابري کړي؟ ته په خپله څه کولی شئ تر څو د هغه والدینو سره چې دمخه سره اشنا یی نه لری، اشنا شئ؟
pashto og norsk bokmål
12. محرومول
تاسو یی اوری چې له ډلی نه ایستنه په ټولګي کې ستا د ماشوم لپاره لویه ستونزه ده. څنګه کولی شئ د خپل ماشوم سره پدې اړه خبرې وکړئ؟ په ځانګړه توګه په ډلی کی د ماشوم د نه شاملولو په هکله څه کولی شئ تر څو نورو ته هم ښه بیلګه ووسی ؟
pashto og norsk bokmål
Fordommer
Vi har alle fordommer om andre mennesker basert på antakelser om gruppetilhørighet, for eksempel “bråkegutter”, “nerder”, “innvandrere”. Fordommer kan styre vår forståelse av en gruppe på en negativ måte og hindre kontakt og kommunikasjon.
Hvordan kan vi foresatte bidra til å gjøre barna våre klar over egne fordommer slik at disse ikke fører til negative oppfatninger/handlinger?
pashto og norsk bokmål
Bli kjent (foresatt)
For å skape et trygt og godt klassemiljø er det en fordel at foresatte blir kjent på tvers av etablerte grupper. Hvordan kan FAU/skolen legge til rette for at det skal skje? Hva kan du gjøre for
å bli kjent med foresatte du ikke kjenner så godt fra før?
pashto og norsk bokmål
Ekskludering
Du får høre at ekskludering er et stort problem i klassen til barnet ditt. Hvordan kan du snakke med barnet ditt om dette? Hva kan du konkret gjøre for å være en god rollemodell når det gjelder inkludering?
pashto og norsk bokmål
13. د توپیروالو منل
څنګه کولی شو له خپلو ماشومانو سره د توپیر د منلو په هکله خبرې وکړو؟( البته دمذهب، جنسی تمایل، جنسیت، د پوستکي رنګ، ژبه، د بدن د فعالیت وړتیا، بڼه، لیوالتیا ، سلوک او داسی نور په نظرکې نیولو سره) دا موضوع د کومو جوانبو له لحاظ کیدی شي د ننګونې وړ وي ؟
pashto og norsk bokmål
14. د ماشومانو پیژند ګلوی یو بل سره
آیا داسي ښه دلیلونه شتون لري چې خپل ماشوم وهڅوی تر څو د هغه ماشومانو سره لوبې وکړي چې په عادی توګه ورسره لوبې نه کوي؟ د دې کار لپاره څنګه اسانتیاوی برابرولی شئ؟
pashto og norsk bokmål
15. کله چې موضوع ستا د ماشوم په اړه وی د
نورو والدینو نه د څه عکس العمل تمه لر ي که چیری ستا د ماشوم څخه کوم نامناسبه چلند وویني؟ ایا سمه ده چې دوي ستا ماشوم اصلاح کړي؟ که اصلاح کړي، څنګه؟ غواړئ چې نور والدین له داسی موضوعاتو نه تاسي با خبره کړي؟
pashto og norsk bokmål
Aksept for forskjellighet
Hvordan kan vi snakke med barna våre for å skape aksept for forskjellighet? (Med tanke på religion, legning, kjønn, hudfarge, språk, funksjonsevne, utseende, interesser og væremåter etc.) På hvilke måter kan dette være utfordrende?
pashto og norsk bokmål
Bli kjent (barn)
Finnes det gode grunner til å utfordre barnet ditt til å bli kjent med og leke med barn det vanligvis ikke leker med? Hvordan kan du tilrettelegge for dette?
pashto og norsk bokmål
Når det gjelder ditt barn
Hvordan ønsker du at andre foresatte skal reagere hvis de ser ugrei oppførsel fra ditt barn? Er det greit at de irettesetter ditt barn? I så fall hvordan? Ønsker du at andre foresatte sier ifra til deg i slike situasjoner?
pashto og norsk bokmål
16. تصور وکړئ که تاسو یو ښوونکی وای
که یو نامناسب چلند دی په ښوونځي کې لیدلی وای نو د والدینو څخه دی دڅنګه عکس العمل تمه درلودله؟
pashto og norsk bokmål
17. توپیریزه ژبه
د توپیریزي ژبې کارول:
پرته له کنځاکانو ،نور کوم ډولونه د ژبې هم (لفظي او هم فزیکي) ماشومان کاروي، چې د نورو ماشومانو تر منځ د توپیر سبب ګرځي؟
pashto og norsk bokmål
18. کنځاوي
د ماشومانو تر منځ کنځاوي یوه ننګونه ده چې ډیری والدین ورسره مخامخ دي. څنګه کنځا ګانو سره چی کارول کیږي اشنایی لري؟ ولې عینآ دا کنځاوي کارول کیږي؟ د کوم ځای څخه راغلي؟ څه معنی لري، او څنګه دا کنځاوي په نورو او د ټولګي په چاپیریال اغیزه کوي؟
pashto og norsk bokmål
Tenk deg at du var lærer
Hvordan ville du ønsket at de foresatte i klassen reagerer når de blir gjort klar over ugrei oppførsel på skolen?
pashto og norsk bokmål
Ekskluderende språkbruk
Ekskluderende språkbruk:
Utover skjellsord, hvilke andre former for språkbruk (verbalt og kroppslig) bruker barn, som kan virke ekskluderende på andre?
pashto og norsk bokmål
Skjellsord
Skjellsordbruk blant barn er en utfordring mange foresatte opplever. Hvilke skjellsord kjenner du til at brukes? Hvorfor brukes akkurat disse ordene? Hvor kommer de fra? Hva betyr de, og hvordan kan de virke på den enkelte og på klassemiljøet?
pashto og norsk bokmål
19. زورمټی
ستاسو ماشوم د یوه زده کونکي په اړه خبرې کوي چې په نورو ظلم کوي. څنګه د خپل ماشوم سره د دې زده کونکي په اړه خبرې کوئ؟ په دی هکله د معلومولولپاره څه مهم دي، د ویلو لپاره څه مهم دي؟
pashto og norsk bokmål
20. مشتمله ژبه
ځینې وختونه موږ د نور معرفی کولو ته اړتیا لرو . موږ په خپلو خبرو کی د بیلګه په توګه، کیدای شی ووایو دا “نارویژیان” او دا”بهرنیان” کله چې وایو دا “نارویژیان” موخه مو څوک دي؟ د نارویژی کیدو نه مختلف برداشت څه په ډاکه کوي؟کیدای شي زموږ ژبه په ځینو مواردو کې همه شموله شي؟
pashto og norsk bokmål
21. “دا یوازې ټوکي دي”
تاسي اورئ چې ستاسو ماشوم د “همجنسګرا ” کلمه د کنځا په توګه کاروي. ماشوم مو بیا وروسته وایی: “دا یوازې ټوکي دي، موږ په ټوکوکی داسي وايو.” تاسو څه ځواب ورکوئ؟ ایا د ټوکو کولو لپاره کوم حد شتون لري؟ تر څه حده ؟ د داسې ژبې کارول په یو شخص او د ټولګي په چاپیریال څه اغیزه کوي؟
pashto og norsk bokmål
«Slem»
Barnet ditt forteller om en medelev som stadig oppfattes som «slem». Hvordan snakker du med barnet ditt om denne medeleven? Hva er det viktig å finne ut av, hva er det viktig å si?
pashto og norsk bokmål
Inkluderende språk
Noen ganger har vi behov for å beskrive andre mennesker. Vi kan for eksempel snakke om “de norske” og “de utenlandske”. Hvem tenker vi på når vi snakker om “de norske”? Hva sier dette om ulike oppfatninger om det å være norsk? Hvordan kan det oppleves for barn å bli definert utenfor dette fellesskapet? Kan språket vårt i noen tilfeller bli mer inkluderende?
pashto og norsk bokmål
«Det er bare på tull»
Du hører at barnet ditt bruker «homo» som skjellsord. Barnet forklarer etterpå at: “Det er bare på tull, det er sånn vi snakker.” Hva svarer du?
Finnes det grenser for tull? Hvor går grensen? Hva kan slik språkbruk gjøre med den enkelte og med klassemiljøet?
pashto og norsk bokmål
22. د پوستکی رنګ
دوه نجونې سره ناست دي او یو ځای رنګ آمیزی کوي. دا یوه چې سپین پوسته ده، پوښتنه کوي: ” کولی شئ چی ما ته دا د پوست رنګ راکړئ؟”، په داسې حال کې چې سپین رنګه قلم ته لاس نیسي. دا بله نجلۍ، چې تور پوست لري، هغې ته قلم ورکوي. څه تصور کوی چی دا کار دی نجلۍ ته چې تور پوست لر ي څه احساس پیدا کوي؟ماشومان او لویان چې سپین قلم ، سپین د “پوستکي رنګ” ګڼي، وایی چی دا کومه د زیان وړ خبره کوي نه ده. مګر بیا هم موږ باید د خپلو ماشومانو سره د دې موضوع په اړه خبرې وکړو؟ احتمالا څه باید ووایو؟
pashto og norsk bokmål
23. توپیروالۍ
کله چې ماشومان په ښوونځي پیل کوي، ماشومان او والدین دواړه مجبوریږي چې د نورو نوي خلکو سره چې له پخوا یی سره نه پیژندل ، اړیکی ونیسي. څنګه کولی شئ د ټولو ماشومانو او والدینو چی یوبل سره توپیر لري، په خپله ټولګي / یا ښوونځي کې د یوې ښې ټولنې په رامنځ ته کولو کې ونډه واخلئ؟
pashto og norsk bokmål
24. د ښوونځي چاپیریال
د ښه او مصؤنه د ښوونځي چاپیریال درلودل څه مفهوم لري؟ څه ښکاري کله چې ټول زده کونکي سره یو ځای وي؟ څنګه هر یو زده کوونکی کولی شي د ښوونځي د ښه اوخوندي چاپیریال په منځ ته را وړلو کې ونډه واخلئ؟
pashto og norsk bokmål
Hudfarge
To jenter sitter og fargelegger sammen. Den ene, som har lys hud, spør: «kan du sende meg hudfargen?», mens hun peker på den lys beige fargeblyanten. Den andre jenta, som har mørk hud, gir henne fargeblyanten. Hvordan kan det tenkes at dette oppleves av jenta med mørk hud? Barn og voksne som omtaler den lysbeige fargeblyanten som «hudfargen» mener ikke noe vondt med det. Men bør vi likevel snakke med barna om dette? Hva kan vi eventuelt si?
pashto og norsk bokmål
Forskjellighet
Når barna begynner på skolen, blir både barn og foresatte tvunget til å forholde seg til nye mennesker, som de kanskje ikke ville blitt kjent med ellers. Hvordan kan du bidra til å lage et godt fellesskap for alle de ulike barna og foresatte i din klasse/på din skole?
pashto og norsk bokmål
Skolemiljø
Hva vil det si å ha et trygt og godt skolemiljø? Hvordan ser det ut når alleelever føler seg inkludert? Hvordan kan hver enkelt elev bidra til et trygt og godt skolemiljø?
pashto og norsk bokmål
25. والدین د ټولګي د چاپیریال مسؤلیت لر ي
د ټولګي د چاپیریال په هکله والدین څه مسؤلیت لري؟ احتمالا په دی مسؤلیت کی څه شاملیږي؟ په کومه طریقه والدین پری اغیزه کولی شي؟
pashto og norsk bokmål
26. “نارویژۍ” کیدل
یو دیالوګ د یوه هلک او نجلۍ تر منځ چې یو بل سره نه پیژني ، روان دي: نجلۍ پوښتنه کوي: “د کوم ځای یی؟” هلک ځواب ورکوي: “کینیا” د هلک مور د دوی خبرې واورېدې او وروسته له خپل زوی څخه پوښتنه کوي: “ودی ویل چې دې کینیا یی په داسی حال کی چی ته د هامرفست یی؟” هلک ځواب ورکړ: “کله چې زه ووایم د هامرفست یم ، خلک یی هیڅکله نه مني…” (هلک په ناروې کې زیږیدلی او لوی شوی. پلار یې د کینیا دی، مور یې د ناروې ده). د دی پوښتني نه مو موخه ښايي څه بده نه وي، مګر دا هلک له دی خبري نه څنګه برداشت کوي؟ دا چی د “نارویژۍ” کیدونه مختلفه برداشت لرو په دی کی څه ویلی شو؟ څنګه زموږ ژبه کیدای شی چې همه شموله شي؟
pashto og norsk bokmål
27. د ماشومانو ژبه
ماشومان اکثرا د لویانو په پرتله یو بله ژبه کاروي. څنګه زموږ خپله ژبه د ماشومانو د ژبی نه په یو مثبت ډول جلا کولي شو؟ مثالونه ورکړئ. ستاسو په اند ولې “دا ژبه” کارول کیږي؟ دا ژبه له کومه راغلي؟ څه معنا لري؟
pashto og norsk bokmål
Foresattes ansvar for klassemiljøet
Hvilket ansvar har foresatte når det gjelder klassemiljøet? Hva innebærer eventuelt dette ansvaret? På hvilken måte kan foresatte påvirke?
pashto og norsk bokmål
Å være «norsk»
En dialog foregår mellom en gutt og ei jente som ikke kjenner hverandre: Jenta spør: «Hvor er du fra?» Gutten svarer: «Kenya» Moren til gutten overhørte samtalen og spør etterpå sønnen sin: «Hvorfor sa du Kenya når du er fra Hammerfest?». Sønnen svarer: «Når jeg sier Hammerfest, så godtar aldri folk svaret.…» (Gutten er født og oppvokst i Norge. Pappaen er fra Kenya, moren er fra Norge). Spørsmålet er kanskje ikke vondt ment, men hvordan kan dette oppleves av gutten? Hva sier dette om ulike oppfatninger av det å være «norsk»? Hvordan kan språket vårt bli mer inkluderende?
pashto og norsk bokmål
Barnas språk
Barn bruker gjerne et annet språk enn oss voksne. På hvilke måter skiller barnas språk seg fra vårt på en positiv måte? Kom med eksempler. Hvorfor tenker du «dette språket» brukes? Hvor kommer det fra? Hva betyr det?
pashto og norsk bokmål