Dialogkort på foreldremøte// Dialogo kortelės tėvų susirinkimui
Dialogkortene er utviklet DEMBRA og tilrettelagt med lyd og tekst på flere språk av morsmål.no. Ved bruk av dialogkort får foresatte diskutert problemstillinger som oppleves som meningsfulle. Dialogkortene tar for seg et bredt utvalg av temaer, alt fra hvem som skal inviteres i bursdager til hva det vil si å ha et trygt og godt skolemiljø.
1.Vaikų gimtadienių šventimas
Jūsų vaikas švenčia gimtadienį, bet nenori kviesti visų klasės draugų.
Kaip apie tai kalbėti su savo vaiku?
Ar vaikas pats turėtų nuspręsti ką kviesti į savo gimtadienį?
Kokie yra bendrai susitartų taisyklių, dėl vaikų gimtadienių šventimo, privalumai ir trūkumai?
litauisk og norsk bokmål
2.Ėjimas į gimtadienį
Jūsų vaikas yra pakviestas į gimtadienį, bet nenori į jį eiti.
Ar pats vaikas turėtų nuspręsti, eiti į gimtadienį ar ne? Kada tai būtų gerai, o kada ne?
Kaip apie tai kalbėtis su savo vaiku?
litauisk og norsk bokmål
3.«It takes a village to raise a child»
Vaikui užauginti reikia viso kaimo. Padiskutuokite apie šio posakio aktualumą jums, kaip šios klasės/ mokyklos tėvams?
litauisk og norsk bokmål
Feire bursdag
Barnet ditt skal feire bursdag, men har ikke lyst å invitere alle.
Hvordan kan du snakke med barnet dittom dette?
Bør barnet selv få bestemme hvem det vil invitere i bursdagen sin?
Hvilke fordeler og ulemper har felles regler for bursdagsfeiring?
litauisk og norsk bokmål
Dra i bursdag
Barnet ditt er invitert i bursdag, men har ikke lyst til å dra.
Bør barna selv bestemme om de vil gå i bursdag? Når er det ok/ikke ok?
Hvordan kan du snakke med barnet dittom dette?
litauisk og norsk bokmål
«It takes a village to raise a child»
(det skal en hel landsby til for å oppdra et barn)
Diskuter hvordan uttrykket kan være relevant for din rolle som foresatt i denne klassen/på denne skolen?
litauisk og norsk bokmål
4.Jei jūsų vaikas atstumia kitus vaikus
Jums mokytojas praneša, kad jūsų vaikas atstumia kitus vaikus arba negražiai kalba apie kitus vaikus.
Kaip šioje situacijoje gali padėti tėvai?
litauisk og norsk bokmål
5.«Visi turi žaisti su visais»
Ar visi vaikai turi žaisti, bendrauti su visais klasės vaikais? Kaip galime padėti vaikams rasti pusiausvyrą tarp „artimiausių draugų“ ir priklausymo didesnei bendruomenei?
litauisk og norsk bokmål
6.Kaip kalbėtis su savo vaiku
Kaip reikėtų kalbėtis su vaiku apie tai, kaip jam sekasi mokykloje ir kaip sekasi kitiems vaikams?
litauisk og norsk bokmål
Når ditt barn utestenger
Du får tilbakemelding fra læreren om at ditt barn utestenger eller snakker stygt om andre barn.
Hvordan kan foresatte bidra i en slik sak?
litauisk og norsk bokmål
«Alle må leke med alle.»
Må alle leke med alle? Hvordan kan vi støtte barna i å finne balansen mellom det å ha «sin gjeng» og å tilhøre et større fellesskap?
litauisk og norsk bokmål
Hvordan snakke med barnet ditt?
Hvordan kan du snakke med barnet ditt om hvordan både ditt og andre barn har det på skolen?
litauisk og norsk bokmål
7.Kas įtakoja vaikų gerovę?
Kaip manote, ar kito vaiko gerovė įtakoja jūsų vaiko gerovę? Pateikite pavyzdžių ir padiskutuokite, kaip vaikų gerovė gali teigiamai arba neigiamai paveikti kitus vaikus ir visos klasės atmosferą.
litauisk og norsk bokmål
8.Priklausymas grupei ir įtraukimas
„Kai vaikai nedalyvauja tose pačiose laisvalaikio veiklose, tada yra sunku juos įtraukti“.
Aptarkite klausimą: Ką daryti, kad šie vaikai vis dėlto jaustųsi įsitraukę ir priklausantys būriui?
Ar galime sukurti susitikimų vietas ir veiklas, kurios suburtų visus skirtingus vaikus?
litauisk og norsk bokmål
9.Gerovė mokykloje
Kaip norite, kad jūsų vaikas jaustųsi mokykloje? Ką daryti, kad taip jaustųsi ir kiti vaikai? Kokiais būdais mes, suaugusieji, turėtume įsiterpti į vaikų socialinį gyvenimą jiems augant? Socialiniuose tinkluose? Realiame gyvenime?
litauisk og norsk bokmål
Hva påvirker barns trivsel?
Hvordan kan det tenkes at andres barn sin trivsel påvirker ditt eget barns trivsel? Gi eksempler og diskuter hvordan barns trivsel kan påvirke andre barn og klassemiljøet i sin helhet både positivt og negativt.
litauisk og norsk bokmål
Tilhørighet og inkludering
“Når et barn ikke går på
fritidsaktivitetene som de andre går på, så er det vanskelig å inkludere dem.” Diskuter utsagnet.
Hva kan gjøres for at disse barna likevel opplever tilhørighet og inkludering? Kan vi skape møteplasser og aktiviteter som bygger fellesskap på tvers?
litauisk og norsk bokmål
Trivsel på skolen
Hvordan ønsker du at ditt eget barn skal ha det på skolen? Hva kan du gjøre for at andres barn også skal ha det slik? På hvilke måter bør vi voksne blande oss inn i barnas sosiale liv etter hvert som de blir eldre? På sosiale medier? I den fysiske virkeligheten?
litauisk og norsk bokmål
10.Išankstiniai nusistatymai
Dauguma žmonių turi išankstinių nuostatų kitų žmonių atžvilgiu, pagrįstų prielaidomis apie jų priklausymą kuriai nors grupei, pavyzdžiui, „triukšmadariai“, „dramų karalienės“, „vėplos“, „imigrantai“. Išankstinės nuostatos neigiamai veikia mūsų supratimą apie tam tikras žmonių grupes ir užkerta kelią pozityviam kontaktui bei sėkmingam bendravimui.
Kaip mes, tėvai, galime padėti savo vaikams suvokti kas yra išankstinės nuostatos, ir ką daryti, kad jos nesukeltų neigiamų nusistatymų/veiksmų?
litauisk og norsk bokmål
11.Susipažinimas (globėjams, tėvams)
Siekiant sukurti saugią ir palankią klasės atmosferą, svarbu ir naudinga, kad tėvai susipažintų su kitų vaikų tėvais. Kaip tėvų tarybos komitetas( FAU)/ mokykla gali prie to prisidėti? Kaip susipažinti su tėvais ir globėjais, kurių anksčiau nepažinojote?
litauisk og norsk bokmål
12.Kito vaiko atstūmimas
Sužinote, kad atstūmimas yra didelė problema jūsų vaiko klasėje. Kaip apie tai kalbėti su savo vaiku? Ką konkrečiai jūs galite padaryti, kad būtumėte geras pavyzdys, kai kalba eina apie kitų vaikų priėmimą / įtraukimą?
litauisk og norsk bokmål
Fordommer
Vi har alle fordommer om andre mennesker basert på antakelser om gruppetilhørighet, for eksempel “bråkegutter”, “nerder”, “innvandrere”. Fordommer kan styre vår forståelse av en gruppe på en negativ måte og hindre kontakt og kommunikasjon.
Hvordan kan vi foresatte bidra til å gjøre barna våre klar over egne fordommer slik at disse ikke fører til negative oppfatninger/handlinger?
litauisk og norsk bokmål
Bli kjent (foresatt)
For å skape et trygt og godt klassemiljø er det en fordel at foresatte blir kjent på tvers av etablerte grupper. Hvordan kan FAU/skolen legge til rette for at det skal skje? Hva kan du gjøre for
å bli kjent med foresatte du ikke kjenner så godt fra før?
litauisk og norsk bokmål
Ekskludering
Du får høre at ekskludering er et stort problem i klassen til barnet ditt. Hvordan kan du snakke med barnet ditt om dette? Hva kan du konkret gjøre for å være en god rollemodell når det gjelder inkludering?
litauisk og norsk bokmål
13.Kitoniškumo priėmimas
Kaip reikėtų kalbėtis su savo vaikais, kad jie priimtų kitoniškumą? Atsižvelgiant į religiją, orientaciją, lytį, odos spalvą, kalbą, gebėjimus, išvaizdą, pomėgius, manieras ir kt. Kada tai gali būti sudėtinga?
litauisk og norsk bokmål
14.Susipažinimas (vaikams)
Ar yra gerų priežasčių, kad pasiūlyti vaikui susipažinti ir žaisti su tais vaikais, su kuriais jis/ ji paprastai nežaidžia? Kaip jūs galėtumėte prisidėti prie šitokio iššūkio?
litauisk og norsk bokmål
15.Kai tai liečia tavo vaiką
Kaip norėtumėte, kad kiti tėvai reaguotų, matydami netinkamą jūsų vaiko elgesį? Ar jūs nieko prieš, kad jie pareikštų jam pastabą? Jei taip, tai kokiu būdu? Ar norėtumėte, kad tokiose situacijose kiti tėvai praneštų jums apie vaiko elgesį?
litauisk og norsk bokmål
Aksept for forskjellighet
Hvordan kan vi snakke med barna våre for å skape aksept for forskjellighet? (Med tanke på religion, legning, kjønn, hudfarge, språk, funksjonsevne, utseende, interesser og væremåter etc.) På hvilke måter kan dette være utfordrende?
litauisk og norsk bokmål
Bli kjent (barn)
Finnes det gode grunner til å utfordre barnet ditt til å bli kjent med og leke med barn det vanligvis ikke leker med? Hvordan kan du tilrettelegge for dette?
litauisk og norsk bokmål
Når det gjelder ditt barn
Hvordan ønsker du at andre foresatte skal reagere hvis de ser ugrei oppførsel fra ditt barn? Er det greit at de irettesetter ditt barn? I så fall hvordan? Ønsker du at andre foresatte sier ifra til deg i slike situasjoner?
litauisk og norsk bokmål
16.Įsivaizduokite, kad esate mokytojas
Kaip norėtumėte, kad klasės tėvai reaguotų, sužinoję apie netinkamą vaikų elgesį mokykloje?
litauisk og norsk bokmål
17.Atstumianti komunikacija
Be keiksmažodžių, kokios kitos vaikų kalbos formos (žodinės ar kūno kalbos) gali turėti atstumiantį poveikį kitiems?
litauisk og norsk bokmål
18.Keiksmažodžiai
Daugelis tėvų susiduria su problema, kad jų vaikai keikiasi. Kokius keiksmažodžius vaikai dažniausiai vartoja? Kodėl vartojami būtent šie žodžiai? Iš kur jie atsiranda? Ką jie reiškia ir kaip jie paveikia vaiką bei klasės atmosferą?
litauisk og norsk bokmål
Tenk deg at du var lærer
Hvordan ville du ønsket at de foresatte i klassen reagerer når de blir gjort klar over ugrei oppførsel på skolen?
litauisk og norsk bokmål
Ekskluderende språkbruk
Ekskluderende språkbruk:
Utover skjellsord, hvilke andre former for språkbruk (verbalt og kroppslig) bruker barn, som kan virke ekskluderende på andre?
litauisk og norsk bokmål
Skjellsord
Skjellsordbruk blant barn er en utfordring mange foresatte opplever. Hvilke skjellsord kjenner du til at brukes? Hvorfor brukes akkurat disse ordene? Hvor kommer de fra? Hva betyr de, og hvordan kan de virke på den enkelte og på klassemiljøet?
litauisk og norsk bokmål
19.«Neklaužada arba blogiukas»
Jūsų vaikas pasakoja apie bendramokslį, kuris nuolat laikomas „blogiuku“. Kaip kalbėti su savo vaiku apie šį bendramokslį? Ką svarbu išsiaiškinti ir ką svarbu pasakyti vaikui?
litauisk og norsk bokmål
20.Įtraukianti komunikacija
Kartais mums tenka apibūdinti kitus žmones. Pavyzdžiui, galime kalbėti apie „norvegus“ ir „užsieniečius“. Apie ką mes galvojame, kai kalbame apie „norvegus“? Kaip mes suvokiame skirtingas nuomones apie tai, ką reiškia būti norvegu? Kaip jaučiasi vaikas, kai jis supranta, nepriklausantis šiai bendruomenei? Ar, kai kuriais atvejais, mūsų kalba gali tapti labiau tolerantiška ir įtraukianti?
litauisk og norsk bokmål
21.«Čia tik juokais»
Girdite, kaip jūsų vaikas vartoja žodį „gėjus/homo“ kaip keiksmažodį. Vaikas po to paaiškina, kad: „Čia tik juokais, mes taip kalbame“. Ką tu atsakysi? Ar pajuokavimams yra ribos? Kur yra šios ribos? Kaip toks kalbos vartojimas veikia vaikus ir klasės atmosferą?
litauisk og norsk bokmål
«Slem»
Barnet ditt forteller om en medelev som stadig oppfattes som «slem». Hvordan snakker du med barnet ditt om denne medeleven? Hva er det viktig å finne ut av, hva er det viktig å si?
litauisk og norsk bokmål
Inkluderende språk
Noen ganger har vi behov for å beskrive andre mennesker. Vi kan for eksempel snakke om “de norske” og “de utenlandske”. Hvem tenker vi på når vi snakker om “de norske”? Hva sier dette om ulike oppfatninger om det å være norsk? Hvordan kan det oppleves for barn å bli definert utenfor dette fellesskapet? Kan språket vårt i noen tilfeller bli mer inkluderende?
litauisk og norsk bokmål
«Det er bare på tull»
Du hører at barnet ditt bruker «homo» som skjellsord. Barnet forklarer etterpå at: “Det er bare på tull, det er sånn vi snakker.” Hva svarer du?
Finnes det grenser for tull? Hvor går grensen? Hva kan slik språkbruk gjøre med den enkelte og med klassemiljøet?
litauisk og norsk bokmål
22.Odos spalva
Dvi mergaitės sėdi kartu ir spalvina. Šviesiaodė mergaitė klausia: „Ar gali man paduoti odos spalvos pieštuką?“, rodydama į smėlio spalvos pieštuką. Kita, tamsiaodė mergaitė, paduoda draugei pieštuką. Tačiau pamėginkime įsivaizduoti kaip jaučiasi tamsiaodė mergaitė šioje situacijoje? Vaikai ir suaugusieji, kurie smėlio spalvos pieštuką vadina „odos spalva“, neturi omenyje nieko blogo. Ar mes vis tiek turėtume apie tai kalbėtis su vaikais? Ką mes galėtume pasakyti?
litauisk og norsk bokmål
23.Kitoniškumai
Kai vaikai pradeda lankyti mokyklą, ir vaikai, ir tėvai yra priversti bendrauti su naujais žmonėmis, su kuriais, tikriausiai, niekada nebūtų susipažinę, jei ne bendra mokykla. Kaip tu gali prisidėti prie darnios klasės bei mokyklos bendruomenės, kurią sudaro skirtingi vaikai ir tėvai,kūrimo?
litauisk og norsk bokmål
24.Mokyklos aplinka
Ką reiškia saugi ir palanki aplinka mokykloje? Kaip atrodo mokykla, kurioje visi mokiniai jaučiasi įtraukti ir priimti? Kaip kiekvienas mokinys gali prisidėti prie saugios ir palankios mokyklos aplinkos kūrimo?
litauisk og norsk bokmål
Hudfarge
To jenter sitter og fargelegger sammen. Den ene, som har lys hud, spør: «kan du sende meg hudfargen?», mens hun peker på den lys beige fargeblyanten. Den andre jenta, som har mørk hud, gir henne fargeblyanten. Hvordan kan det tenkes at dette oppleves av jenta med mørk hud? Barn og voksne som omtaler den lysbeige fargeblyanten som «hudfargen» mener ikke noe vondt med det. Men bør vi likevel snakke med barna om dette? Hva kan vi eventuelt si?
litauisk og norsk bokmål
Forskjellighet
Når barna begynner på skolen, blir både barn og foresatte tvunget til å forholde seg til nye mennesker, som de kanskje ikke ville blitt kjent med ellers. Hvordan kan du bidra til å lage et godt fellesskap for alle de ulike barna og foresatte i din klasse/på din skole?
litauisk og norsk bokmål
Skolemiljø
Hva vil det si å ha et trygt og godt skolemiljø? Hvordan ser det ut når alleelever føler seg inkludert? Hvordan kan hver enkelt elev bidra til et trygt og godt skolemiljø?
litauisk og norsk bokmål
25.Globėjų ir tėvų atsakomybė už klasės aplinką
Kokią atsakomybę turi tėvai, kuriant klasės aplinką? Ką reiškia šita atsakomybė? Kokiu būdu tėvai gali paveikti klasės aplinką?
litauisk og norsk bokmål
26.Būti «norvegu»
Vyksta dialogas tarp berniuko ir mergaitės, kurie nepažįsta vienas kito. Mergaitė klausia: „Iš kur tu?¨. Berniukas atsako: „Iš Kenijos“. Berniuko mama nugirdusi pokalbį poto klausia sūnaus: „Kodėl tu sakei, kad esi iš Kenijos, kai esi iš Hammerfesto?“. Sūnus atsako: „Kai sakau, kad esu iš Hammerfesto, žmonės nepriima tokio atsakymo“. Berniukas gimė ir užaugo Norvegijoje. Tėvas yra iš Kenijos, mama – iš Norvegijos. Klausimas gal ir nepiktybinis, bet kaip jaučiasi berniukas dėl tokio klausimo? Ką tai sako apie skirtingą „būti norvegu“ supratimą? Kaip mūsų kalba gali tapti labiau tolerantiška bei įtraukianti?
litauisk og norsk bokmål
27.Vaikų kalba
Vaikai dažnai vartoja kitokią kalbą nei mes, suaugusieji. Kuo vaikų kalba teigiamai skiriasi nuo mūsų kalbos? Pateikite pavyzdžių. Kaip manote, kodėl vartojama „ši kalba“? Iš kur ji atsiranda? Ką ji reiškia?
litauisk og norsk bokmål
Foresattes ansvar for klassemiljøet
Hvilket ansvar har foresatte når det gjelder klassemiljøet? Hva innebærer eventuelt dette ansvaret? På hvilken måte kan foresatte påvirke?
litauisk og norsk bokmål
Å være «norsk»
En dialog foregår mellom en gutt og ei jente som ikke kjenner hverandre: Jenta spør: «Hvor er du fra?» Gutten svarer: «Kenya» Moren til gutten overhørte samtalen og spør etterpå sønnen sin: «Hvorfor sa du Kenya når du er fra Hammerfest?». Sønnen svarer: «Når jeg sier Hammerfest, så godtar aldri folk svaret.…» (Gutten er født og oppvokst i Norge. Pappaen er fra Kenya, moren er fra Norge). Spørsmålet er kanskje ikke vondt ment, men hvordan kan dette oppleves av gutten? Hva sier dette om ulike oppfatninger av det å være «norsk»? Hvordan kan språket vårt bli mer inkluderende?
litauisk og norsk bokmål
Barnas språk
Barn bruker gjerne et annet språk enn oss voksne. På hvilke måter skiller barnas språk seg fra vårt på en positiv måte? Kom med eksempler. Hvorfor tenker du «dette språket» brukes? Hvor kommer det fra? Hva betyr det?
litauisk og norsk bokmål