Mesopotamia // Mezopotamia

Denne teksten Mespoptamia finnes på flere språk. Teksten er hentet fra Zmekk.no. Den er tilpasset og oversatt til flere språk av morsmål.no etter avtale med Bergen kommune. Tanken er at teksten skal være et supplement til andre læremidler og andre aktiviteter i opplæringen. Det er altså ikke meningen at disse ressursene skal stå alene, men at de kan brukes i innledning til arbeid med temaet.

Teksten kan, for eksempel, brukes sammen med tospråklig lærer for å aktivere elevenes kunnskaper om temaet, og å bidra til at eleven lærer fagspråk.

Scroll nedover for å finne flere ressurser.

Rzeki Eufrat i Tygrys leżą dziś na terenach Turcji, Iraku i Syrii. 6000 lat temu duża część tego obszaru nazywała się Mezopotamią, co oznacza „międzyrzecze”.

Mapa pokazuje, gdzie leżała Mezopotamia w stosunku do tego obszaru obecnie.

W rejonie tym klimat jest ciepły i łagodny, lecz także bardzo suchy. Mimo to, właśnie stamtąd pochodzi wiele owoców, które kupujemy w Norwegii. Tereny te są więc bardzo żyzne. Jak to jest możliwe, że tak suchy obszar może jednocześnie być tak żyzny?

Jak już być może zgadłeś, to właśnie dlatego rzeki są tutaj takie ważne. Bez nich obszar ten byłby po prostu pustynią i tym samym prawie nic by na nim nie rosło.

Illuastrasjon som viser det en bygning, ørken og dyrket området ved eb elv. Skal illustrere en bygning og dets plassering i datidens mesopotomia — Dzięki rzekom można było uprawiać ziemię i zbierac duże plony.

Wiosną, kiedy topniał na szczytach śnieg, rzeki wylewały. Poziom wód wzrastał i rzeki występowały ze swych koryt. Po opadnięciu wód pozostawał na polach żyzny muł, który zawierał dobrą, urodzajną ziemię.

Ludzie w Mezopotamii wymyślili różne techniki i narzędzia, by wykorzystać wodę w jak najlepszy sposób. Dzięki wodzie mogli użyźnić ziemię i uprawiać niemal wszystko, co chcieli. Poza tym rzeki zapewniały im dostatek ryb.

Pierwsi rolnicy

Ludzie zamieszkujący Mezopotamię byli pierwszymi rolnikami. Jako pierwsi zaczęli uprawiać pszenicę. Następnie odkryli, że orząc, nawadniając i nawożąc ziemię, użyźniali ją tak bardzo, że można było zbierać plony pszenicy kilka razy w roku. Tym samym mieszkańcy mieli pod dostatkiem pożywienia, a nawet mogli je gromadzić i magazynować. Do pomocy na roli zaprzęgali zwierzęta, takie jak woły i konie. Mieszkańcy Mezopotami byli pierwszymi hodowcami zwierząt gospodarskich.

Bilde av hvete korn — Ludzie zamieszkujący Mezopotamię byli pierwszymi rolnikami.

Bilde av en Ziggurat, et tempeltårn i Ikrak — Ludzie zamieszkujący Mezopotamię byli pierwszymi rolnikami.

W Mezopotamii były dobre warunki do życia i dlatego też osiedlało się tam wielu ludzi. W ten sposób powstały tam pierwsze na świecie miasta. Było to wiele tysięcy lat temu. Z czasem miasta te były coraz lepiej zorganizowane i miały też szkoły oraz wojsko. Mezopotamia słynie z świątyń – zigguratów oraz innych fantastycznych budowli. Ludzie w Mezopotamii wykonywali wiele różnych zawodów. Niektórzy nazywają mieszkańców tej krainy pierwszymi ludźmi kultury.

Wynalazki

Na południu Mezopotamii leżała kraina o nazwie Sumer. Sumerom zawdzięczamy wiele ważnych wynalazków, między innymi w matematyce i geometrii. Sworzyli oni system liczbowy oparty na liczbie 60. Po części także dzisiaj używamy tego systemu. Jedna godzina ma 60 minut, a jedna minuta 60 sekund. Okrąg zaś dzieli się na 360 stopni.

Bilde som viser urgammel kileskrift fra Meopotamia — System liczbowy oparty na liczbie 60.

Między 3500 i 3000 rokiem p.n.e. wynaleźli pismo zwane pismem klinowym. Początkowo pismo klinowe składało się z obrazków. Z czasem zostało ono uproszczone i zastąpione znakami. Sumerowie pisali na glinianych tabliczkach i kamieniach. Sztuka pisania rozprzestrzeniła się na wschód i zachód, między innymi do Egiptu. Sumerowie wynaleźli także koło i pług. Ponadto ich łodzie były wyposażone w stępki dla zwiększenia stabilności, a dzięki żaglom, nie musieli oni tyle wiosłować.

Miasta

Sumerowie budowali piękne miasta. Największe miasto w Sumerze nazywało się Uruk. Położone u ujścia rzeki Ur było ważnym miastem handlowym. Każde z miast było zazwyczaj osobnym państwem z własnym królem. Królowie mieli wielką władzę, gdyż byli oni także przywódcami religijnymi. W mieście mieszkał władca, jego służba, kapłani i rzemieśnicy.

Całe miasto było często otoczone murami, które miały chronić przed wrogami. Rolnicy mieszkający w okolicy miasta, musieli płacić podatki na króla. Podatek płacony był w postaci zboża, mięsa, ryb oraz warzyw. Sumerowie nie posługiwali się pieniędzmi, lecz wymieniali się towarami, których potrzebowali. Kupcy żeglowali za granicę i wymieniali swe towary na miedź i złoto. Rzemieślnicy natomiast przyjmowali jedzenie w zamian za wyroby ceramiczne, ozdoby, odzież i różne przedmioty codziennego użytku.