Valg og politiske partier // Wybory i partie polityczne

Denne teksten om Valg og Politiske partier finnes på flere språk. Teksten er hentet fra Zmekk.no og oversatt til flere språk av morsmål.no etter avtale med Bergen kommune. Tanken er at teksten skal være et supplement til andre læremidler og andre aktiviteter i opplæringen. Det er altså ikke meningen at disse ressursene skal stå alene, men at de kan brukes i innledning til arbeid med temaet.

Teksten kan, for eksempel, brukes sammen med tospråklig lærer for å aktivere elevenes kunnskaper om temaet, og å bidra til at eleven lærer fagspråk.

Scroll nedover for å finne flere ressurser.

Nora właśnie skończyła 18 lat i może brać udział w głosowaniu. Nie jest pewna, która partia najbardziej jej odpowiada.

Istnieje wiele różnych partii politycznych. Nora czyta programy partii, aby dowiedzieć się na kogo powinna głosować. Partie przygotowywują programy polityczne, żeby pokazać jakie mają poglądy i nad czym chcą pracować. Ponadto Nora śledzi gazety i telewizję przed wyborami. Tam przywódcy różnych partii spotykają się na debatach, podczas których omawiają ważne kwestie polityczne. Każda partia próbuje przekonać opinię publiczną, że powinna na nią głosować.

W Norwegii wybory odbywają się co dwa lata i istnieją ich dwa rodzaje. Wybory parlamentarne i wybory samorządowe odbywają się naprzemiennie. W wyborach parlamentarnych mogą głosować wszyscy obywatele Norwegii, którzy ukończyli 18 lat. Natomiast w wyborach samorządowych prawo do głosowania ma każdy, kto ukończył 18 lat i mieszka w Norwegii od co najmniej 3 lata.

W wyborach parlamentarnych głosuje się na to, która partia zdobędzie najwięcej przedstawicieli w Stortingu czyli norweskim parlamencie. Partie, które otrzymają najwięcej głosów, tworzą rząd i wybierają premiera. Parlament i rząd decydują o ważnych sprawach dotyczących całego kraju.

Jedną z najważniejszych kwestii dla Nory jest budowa większej liczby ścieżek rowerowych w jej okolicy. Takimi lokalnymi sprawami nie zajmuje się parlament ani rząd. Dlatego Norwegia ma demokrację lokalną. Lokalni politycy mają bliski kontakt z obywatelami, potrafią słuchać i dostosowywać politykę do potrzeb mieszkańców.

Illustasjon av en jente på sykkel foran lokalpotitikere
Demokracja lokalna

W wyborach samorządowych wybierane są rady wojewódzkie i rady gmin. Rady wojewódzkie zarządzają województwem i pomagają wszystkim gminom we współpracy. Województwo odpowiada również m.in. za szkoły średnie, muzea oraz opiekę stomatologiczną dla wszystkich mieszkańców danego województwa.

W gminach decydują rady gminy. Partie, które zdobędą najwięcej głosów zajmą miejsca w radzie gminy. Na czele każdej rady gminy stoi burmistrz. Gmina odpowiada m.in. za szkoły, domy opieki, pomoc społeczną, przedszkola i drogi. To rada gminy decyduje, czy zgodnie z życzeniem Nory ma powstać więcej ścieżek rowerowych.
Nora znajduje partię, która jest najbardziej zainteresowana ścieżkami rowerowymi i głosuje na nią w wyborach samorządowych. Jeśli partia zdobędzie wystarczającą liczbę głosów, będzie można budować nowe ścieżki rowerowe w gminie.

Bilde viser en ordfører med kommunestyret
Burmistrz w radzie gminy

Lista słówek

Partiprogram Program partii
Oversikt over hva et politisk parti mener og vil jobbe forZarys tego, jakie poglądy ma dana partia i nad czym chce pracować
Stortingsvalg Wybory parlamentarne, wybory do Stortingu (norweskiego parlamentu)
Valg av hvilke politiske partier som skal få plass på stortinget og danne regjeringWybory partii politycznych, które otrzymają miejsce w Stortingu i utworzą rząd.
Lokalvalg Wybory samorządowe
Valg av Fylkesting og kommunestyreWybory rady wojewódzkiej i rady gminy
Fylke Województwo
Et geografisk område. Fylkene er delt opp i kommunerObszar geograficzny. Województwa podzielone są na gminy.
Kommune Gmina
Et geografisk område. Norge har mange hundre kommunerObszar geograficzny. Norwegia ma wiele setek gmin.