Den iranske nyttårsfeiringen kalles Norouz og det betyr den nye dagen. Dette er også en hellig høytid for alle i Afghanistan, Aserbajdjan, Kurdistan, Tadjikstan og en del av India. Norouz feirers den 21. mars. Les mer om feiringen. Kanskje noen elever kan bruke tekstene og bildene til å fortelle om høytiden til de andre elevene.
عید نوروز یکی از مهمترین اعیاد نزد ایرانیان شمرده میشود. ایرانیان مقیم نروژ نیز همانند بسیاری دیگر از هموطنان خود این روز را با شکوه خاصی در غربت برگزار میکنند. لذا لازم دیدیم که این درس را به نوروز اختصاص دهیم تا دانشآموزان فارسی زبان نیز با این روز مهم آشنا شوند. در این درس دانشآموزان با تاریخچهی نوروز، آئینهای مختلف آن از جمله چهارشنبه سوری، سفره هفتسین و سیزده بدر آشنا شده، در بارهی آنها بیشتر یاد میگیرند.
نوروز
دانشآموزان عزیز!
روز ۲۱ مارس روز اول فروردین یا عید نوروز است. نوروز یکی از مهمترین اعیاد ایرانیان است. از اینرو در امروز را به نوروز اختصاس داده ایم.
تاریخچه نوروز
«نوروز» یکی زا قدیمیترین و اصلیترین جشنهای ایرانی است. مردمان مشرقزمین و مخصوصاً ایرانیان باستان، نوروز را خیلی پیشترها جشن میگرفتند. هیچکس تاریخ دقیق نوروز را نمیداند. مؤرخان قدمت این روز را حداقل سههزار سال، یعنی تا زمان حکومت «جمشید شاه» تخمین میزنند. بعدها در زمان پادشاهان هخامنشی و ساسانی – ۲۵۰۰ سال پیش- آئین نوروز در میان مردم بیشتر رواج یافت.
نوروز چیست؟
بر اساس باور کهن آن روزگاران، آفریدگار، جهان را در فصل بهار آفرید. از اینرو روز اول بهار -۲۱ مارس- را روز نو یا نوروز یا شادمانی آسمان، زمین و آفتاب نامیدند. به اعتقاد آنها در این روز طبیعت از خواب زمستانی بیدار میشود. امروزه نوروز به یک فرهنگ، سنت و آئین بزرگ ایرانیان تبدیل شده است. گرچه نوروز عید رسمی ایرانیها و افغانهاست. ولی بسیاری از ملتهای دیگر نیز این روز را جشن میگیرند. کردها، آذربایجانیها، تاجیکها، قرقیزها، ترکمنها، بخشی از مردم ترکیه و هندوستان و بسیاری دیگر ملتها نیز نوروز را گرامی میدارند و با سنتها و آئینهای مخصوص خود به استقبال آن میروند. ایرانیها طی مراسم و آئین خاص و رسمی به استقبال این روز بهار که آنرا روزنو یا «نوروز» میخوانند میروند.
چگونه به استقبال نوروز رویم؟
همانطوریکه گفته شد نوروز به معنای روز نو است. و این نماد یا نشانهای است از بهار، آغاز و صمیمیت و دوستی. از اینرو ایرانیها و دیگر ملتهای که مراسم نوروز را برگزار میکنند، با شادمانی به استقبال این روز میروند. به اعتقاد آنها با آمدن بهار باید خشم و نفرت را از خود دور کرد و به جای آن نیکی و مهر را نشاند. پس نوروز مظهر دوستی و مهربانی است.
یکی از نمادها این روز مهم، پاکی و پاکیزگی است.
لذا مردم روزهای آخر زمستان را به خانهتکانی میپردازند. خانهتکانی یعنی اینکه تمام خانه را آب و جاروب زده، آنرا تزئین میکنند و آماده میشوند تا بهار از در رسد. بسیاری از خانوادهها «سبزه» یا «گندم» یا «عدس» و هر چیزیکه نشانه آمدن بهار است، سبز میکنند.
آئینها و مراسم نوروز
چهارشنبه سوری
چهار شنبه سوری یکی از کهنترین مراسم قبل از ایام نوروز است. این واژهی مرکب از دو کلمه تشکیل شده است: چهارشنبه یکی از روزهای هفته است و سوری که به معنای سرخ از زبان کردی گرفته شده است. پس چهارشنبه سوری به معنای چهارشنبه سرخ است. و بدین منظور مردم هرسال آخرین چهارشنبهی سال کهنه (که به عصر روز سه شنبه میافتد) را آتش روشن کرده و از روی آن میپرند. هنگام پریدن از روی آتش این جملهها گفته میشود: «سرخی تو از من – زردی من از تو». به این معنا که زردی و مریضی از من دور گردد و سلامتی و پاکیزهگی تو به من آید. به این ترتیب نیت میکنند که در سال جدید سالم و تندرست بمانند.
حاجی فیروز
حاجی فیروز جارچی یا پیک نوروز است. او مردی است لاغر اندام با چهره سیاه کرده و لباسی به رنگ قرمز همراه با کلاه دوکی شکل قرمز که در محله و خیابان راه میافتد و با رقص و شیرینکاری به خواندن شعرهای خندهدار میپردازد. معمولاً حاجی فیروز با خود دایره زنگی هم دارد. و به این ترتیب مردم را مطلع میسازد که بهار در راه است. بسیاری بر این عقیده اند که این سیاهی نماد زمستان و سرما است.
کارت تبریک عید
قبل از رسید نوروز معمولاً دوستان و یا آشنایان برای یکدیگر کارت تبریک عید میفرستند. شما بچهها هم میتوانید با درست کردن کارت تبریک، عید را شخصاًبه دیگران تبریک بگوئید. مثلاً میتوانید بنویسید:
این عید سعید باستانی را به شما تبریک میگویم.
یا میتوانید خیلی کوتاه مثل کارت آماده روبرو بنویسید: با بهترین شادباشهای بهاری.
سفره هفت سین
سفرهی هفت سین یکی از محبوبترین آئینهای نوروز در بین بچهها است. بچهها سفرهی هفت سین را دوست دارند. همانطور که میدانید سفره هفت سین را با چیزهای تزئین میکنند که اول حرف آنها با «س» یا «سین» شروع شده باشد. این چیزها هر کدام میتواند نماد یا نشانهی چیزی باشد.
۱- سنجد
سنجد نماد سنجیده فکر کردن یا خردورزی است.
۲- سیب
سیب میوهی سلامتی است. از اینرو در سفره هفت سین جای ویژهای دارد.
۳- سبزه
سبزی نشانه بهار، روئیدن و طراوت است. تقریباً تمام سفرههای هفت سین با سبزه آراسته میشود.
۴- سمنو
سمنو از گندم درست میشود و نماد شجاعت و قدرت است.
۵- سیر
سیر میوهای است که خوردن آن باعث مهار امراض و بیماری میشود. این میوه نگهبان سفرهی ما است و ما را از بیماری محافظت میکند.
۶- سرکه
سرکه ترشمزه است و این باور وجود دارد که بودن آن در سفره قدرت تحمل ناخوشیها و ناملایمات را در ما بالا میبرد.
۷- سکه
سکه نماد دارائی و ثروت است. از این رو همه نیت میکنند تا برکت سفرهشان در سال نو زیاد باشد.
البته به این معنا نیست که حتماً باید همهی سینها در سفره باشد. بعضیها ممکن است از سینهای دیگری مثلاً سُماق برای تزئین هفت سین استفاده کنند.
رنگ کردن تخم مرغ
یکی از کارهای که بچهها قبل از چیدن سفره هفت سین دوست دارند، رنگکردن تخم مرغها است. معمولاً بچهها خود این کار را میکنند. در نتیجه با توجه به مهارت و علاقه با آبرنگ و ماژیک روی تخم مرغها را نقاشی و رنگ میکنند.امروزه ایرانیان این کار را با سلیقههای بسیار خوبی انجام میدهند. یکی از رسومات ما ایرانیها در بعض نقاط ایران تخممرغ جنگ است که معمولاً بچهها یا جوانها به این کار دست میزنند. آنها با شکستن تخم مرغ دیگری آن را از آن خود میکنند. این کار در افغانستان و آذربایجان هم رایج است.
آجیل و شیرینی
علاوه بر سفره هفت سین، آجیل و شیرینی هم در روی سفرهی هفت سین چیده میشود. قبل از نوروز معمولاً خانوادهها به تهیه شیرینی عید میپردازند و سفره را با انواع شیرینی و آجیل که به آن آجیل مشکلگشا گویند، تزئین میکنند.
ماهی و کتاب
اغلب ماهی قرمز را نیز روی سفره هفت سین میگذارند. ماهی نماد زندگی است.
گذاشتن کتاب در کنار سفره هم یکی از عادتهای نیکوست. ایرانیها معمولاً از «دیوان حافظ» یا شاهنامه فردوسی یا اینکه از کتاب شعر شاعران دیگری مثل مولوی یا خیام استفاده میکنند. ملتهای دیگر هم ممکن از کتاب مشاهیر خود استفاده کنند. مثلاً آذربایجانیها از دیوان شیخ محمد فضولی شاعر ترک سده ۱۷ استفاده میکند و بسیاری دیگر کتابهای دینی خود را روی سفره قرار میدهند.
تحویل سال و عیدی دادن یا گرفتن
عیدی دادن یا گرفتن یکی از عادتهای است که در این ایام مرسوم است. رسم عیدی گرفتن یا دادن در نوروز همانند کریسمس نیست. در نوروز معمولاً این بزرگترها هستند که عیدی میدهند و کوچکترها عیدی میگیرند. به این ترتیب که قبل از وقت تحویل سال، همه اعضای خانواده دور هم کنار سفره هفتسین جمع میشوند. بعد از تحویل سال عید را به یکدیگر تبریک گفته و عیدی میگیرند.
سیزده بدر
عید نوروز در ایران معمولاً ۱۳ روز به طول میانجامد. به باور بسیاری عدد ۱۳ یک عدد نحس است. لذا بهتر است که این روز را بدر کنند. بدین ترتیب کل خانواده این روز را در بیرون از خانه، در صحرا، دشتها یا باغهای اطراف میگذرانند. یکی از رسم و رسومات سیزده بدر نیتکردن و گرهزدن سبزه است. بعد از آن سبزه را در آبی که جریان دارد میاندازند. بچهها این روز را بسیار دوست دارند. چرا که تا میتوانند بازی و تفریح میکنند. در عوض فردای آنروز بعد از دو هفته تعطیلات خود را آماده میسازند تا به مدرسه بروند.
عید همگی مبارک !
Tekst om Norouz på persisk
Norooz_id___tekst_persiskنوروز چیست بچه ها
Oppgaver til teksten
Norooz_id__oppgaver__persisتمرینات درس نوروز
Filmklipp om Norouz feriering
نوروز در تاجیکستان
Norooz i Tadsjikistan